درباره برنامه های غیر متمرکز (Dapps) بیشتر بدانید

برنامه های دیجیتال در دنیای امروز همه گیر هستند. مصرف کنندگان از این برنامه ها برای ارسال ایمیل ، پرداخت هزینه پارکینگ ، یافتن تاریخ و کاربرد های بی شمار دیگری استفاده می کنند. طبق مدل های معمول کنترل و مالکیت ، مصرف کنندگان معمولاً داده های شخصی خود را در اختیار شرکت ارائه دهنده خدمات قرار می دهند. با استفاده از یک برنامه غیرمتمرکز ، کاربران از نظر تئوری کنترل بیشتری بر امور مالی و اطلاعات شخصی خود بدست می آورند زیرا برای ذخیره و ایمن سازی اطلاعات نیازی به اعتماد به شخص دیگری به عنوان واسطه نخواهند داشت. با این حال ، برخی از متخصصان تردید دارند که این در عمل جواب می دهد یا نه. همانطور که بلاکچین برای اولین بار با بیت کوین توانست سیستم مالی غیرمتمرکز بسازد، بنابراین توانایی تمرکززدایی در سیستم‌های دیگر را هم خواهد داشت. بلاکچین می تواند جهانی را بسازد که تماما با برنامه‌های غیرمتمرکز کار می‌کند در حالی که هیچ‌ مقامی به غیر از کاربران نمی ‌تواند کوچکترین دخالتی در این برنامه ها داشته باشد. در ادامه ساختار و عملکرد برنامه های غیر متمرکز، چالش های آینده و مزایای گسترده آنها را مورد بررسی دقیق قرار خواهیم داد. با ما همراه باشید.

برنامه غیر متمرکز یا Dapp چیست؟

برنامه های غیرمتمرکز معادل عبارت Decentralized applications و به آن “dapps” نیز گفته می شود. این برنامه ها خدماتی مشابه خدمات ارائه شده توسط برنامه های معمول مصرف کننده ارائه می دهند ، تنها تفاوت آنها این است که با استفاده از فناوری بلاکچین برای کاربران امکان کنترل بیشتر داده ها را با حذف نیاز به واسطه های متمرکز برای مدیریت داده ها فراهم می نمایند ، و به این ترتیب خدمات  “غیرمتمرکز” را ارائه می دهند.

بلاکچین چیست؟ بلاک چین را می توان به یک دفتر دیجیتالی تشبیه کرد که اطلاعات روی آن ثبت می ‌شوند. این اطلاعات در بلاک های مختلف ذخیره می‌شوند. این بلاک ها با استفاده از رمزنگاری به هم به شکل ذنجیره ای متصل شده اند. متمرکز اطلاعات ذخیره شده روی بلاک چین در یک یا چند محل مخصوص نگهداری نمی‌شوند بلکه این اطلاعات بین تمام کاربران به اشتراک گذاشته می شوند. در بلاک چین کنترل، حذف و دستکاری اطلاعات ثبت شده غیرممکن است.

یک تعریف توافق شده از برنامه غیر متمرکز وجود ندارد زیرا یک مفهوم نسبتاً جدید است اما می توان گفت به برنامه‌هایی که روی بلاک چین ساخته می‌شوند برنامه غیرمتمرکز یا دی‌‌اپ (Dapp) می‌گویند. ویژگی های اصلی یک dapp شامل موارد زیر است:

منبع باز یا open source: کدهای برنامه برای مشاهده ، کپی و حسابرسی در دسترس عموم قرار می گیرد. همه تغییرات روی این برنامه ها باید با تصمیم گیری جامعه و اکثریت انجام بگیرد.

غیر متمرکز یا decentralized: برنامه های غیر متمرکز هیچ مسئولی ندارند و هیچ مقام مرکزی نمی تواند جلوی کاربران را برای انجام آنچه که می خواهند در این برنامه ها بگیرد.

مبتنی بر بلاکچین ها: اگر نهاد مرکزی وجود ندارد ، پس چه چیزی برنامه را کنار هم نگه می دارد؟ برنامه های غیر متمرکز برای هماهنگی به جای نهاد مرکزی از بلاکچین استفاده می کنند.

قراردادهای هوشمند: برنامه های غیرمتمرکز از قراردادهای هوشمند اتریوم استفاده می کنند ، که به طور خودکار قوانین خاصی را اجرا می کند.

جهانی: هدف این است که هرکسی در دنیا بتواند برنامه های غیر متمرکز را منتشر کند و یا از آنها استفاده کند.

یک برنامه غیر متمرکز چگونه کار می کند؟

برنامه های غیر متمرکز یا Dapp های ساخته شده بر روی اتریوم برای اتصال مستقیم کاربران از فناوری بلاکچین استفاده می کنند. بلاکچین راهی برای پیوند دادن یک سیستم توزیع شده است که در آن هر کاربر یک کپی از سوابق را خواهد داشت. با استفاده از زنجیره های بلوکی ، کاربران مجبور نخواهند بود کنترل داده های خود را به شخص دیگری به عنوان واسطه واگذار نمایند.

نهادها و برنامه های متمرکز از داده هایی هستند که به شبکه های آنها وارد و خارج می شوند قدرت می گیرند. به عنوان مثال ، نهادهای مالی می توانند از انجام معاملات جلوگیری کنند و توییتر می تواند توییت ها را از سیستم عامل خود حذف کند. برنامه های غیر متمرکز باعث فراهم کردن کنترل کاربران بر روی داده ها می شود و فعالیت های مشابه را غیرممکن و یا حداقل دشوار می سازد.

یکی از اهداف اصلی بنیانگذاران اتریوم ، پلتفرمی که از دومین ارز دیجیتال جهان پشتیبانی می کند ، تسهیل امکان ایجاد این نوع برنامه ها می باشد. اگرچه تلاش برای رسیدن به این هدف چالش های زیادی پیش رو دارد اما پیشرفت هایی نیز صورت گرفته است. امروزه صدها dapp در اتریوم وجود دارد ، از جایگزینی برای توییتر گرفته تا یک بازی واقعیت مجازی غیر متمرکز. در حال حاضر استفاده از بسیاری از آنها کند و دشوار است ، اما به خوبی نشان دهنده پتانسیل برنامه های غیرمتمرکز در طولانی مدت می باشد. توسعه دهندگان امیدوارند که به روزرسانی بزرگ Ethereum 2.0 ، نسخه جدیدی که به طور رسمی در تاریخ 1 دسامبر سال 2020 آغاز به کار کرد ، مشکلات برنامه های غیر متمرکز را در سال های آینده کاهش دهد.

کاربرد برنامه های غیر متمرکز

وایت پیپر اتریوم که توسط خالق آن ، ویتالیک بوترین، در سال 2013 منتشر شده است ، برنامه های غیر متمرکز یا Dapps را به سه نوع اصلی تقسیم می کند که شامل برنامه های مالی، برنامه های نیمه مالی و برنامه های دیگر می باشد.

برنامه های مالی: برنامه هایی که امور و تراکنش های مالی را پشتیبانی می کنند.

برنامه های مالی به عنوان برنامه های DeFi که مخفف decentralized finance  یا امور مالی غیر متمرکز نیز شناخته می شوند. ایده استفاده از بلاکچین در این برنامه ها برای بهبود کاربردهای مالی پیچیده  – مانند وام ، وصیت نامه و بیمه – و استیبل کوین ها با هدف تثبیت قیمت ارزهای رمزنگاری صورت گرفته است.

برنامه های نیمه مالی: برنامه های غیرمتمرکز که شامل امور مالی می شوند ، اما همچنین به داده های دیگری مانند داده های خارج از بلاک چین اتریوم نیز نیاز دارند.

نوع دوم برنامه ها مشابه نوع اول است ، اما همانطور که بوترین در وایت پیپر اتریوم آورده است، این دسته از برنامه ها ترکیبی از امور مالی و غیر مالی هستند. به عنوان مثال توسعه دهندگان پاداش هایی را تنظیم در نظر می گیرند که فقط در صورت انجام یک کار خاص به کاربر اهدا می شود. مثلا در فیلم های وسترن ، پاداش هایی برای افرادی که بتوانند فرد یا مجرمی را دستگیر کنند تعیین می شود.  در این برنامه ها کاربران ممکن است برای حل یک مسئله محاسباتی دشوار پاداش بگیرند. نکته مهم در اینجا این است که قراردادهای هوشمند قادر به تشخیص صحت شروط و اعمال صورت گرفته توسط کاربر خواهند بود و بر اساس این تشخیص پاداش کاربر اهدا می شود. مثال دیگر این برنامه ها بیمه است. مثلا فرض کنید که یک کشاورز بیمه ای را خریداری می کند که اگر خشکسالی محصولاتش را از بین برد ، به طور خودکار هزینه اش را پرداخت می کند.

برنامه های دیگر: هر نوع دیگری از برنامه های غیرمتمرکز که توسعه دهندگان به دنبال ایجاد آنها هستند. ( مثلابرنامه های رای گیری و ذخیره سازی آنلاین)

اتریوم یک پلت فرم انعطاف پذیر است ، بنابراین توسعه دهندگان می توانند هر ایده ی دیگری که در طبقه بندی های معمول مالی قرار نمی گیرد را با برنامه های غیر متمرکز پیاده سازی کنند. حتی ایده تمرکز زدایی از همه سازمان ها و شرکت ها که تحت عنوان DAO شناخته می شود. یک مثال کاربردی از این برنامه ها می تواند شبکه اجتماعی غیرمتمرکز باشد که در برابر سانسور مقاوم است. بیشتر برنامه های شبکه های اجتماعی ، مانند توییتر ، برخی از پست های کاربران سانسور می شوند و استانداردهای متناقضی راجع به سانسور توسط برنامه های متمرکز فعلی اعمال می شود. این در حالی است که با یک برنامه غیرمتمرکز مانند به محض اینکه محتوایی در بلاکچین منتشر شود ، حتی توسط شرکتی که این پلتفرم را ساخته است نمی تواند پاک شود و محتوی برای همیشه در اتریوم دست نخورده خواهد ماند. به اطلاعات بیرونی و به روز‌رسانی شده که به برنامه داده می شود اوراکل مب گویند. تمرکززدایی اوراکل‌ها یکی از چالش های اصلی برنامه‌های غیرمتمرکز است.

مزایای برنامه های غیر متمرکز

اپلیکیشن های غیر متمرکز مزایای متنوع و بسیار زیادی را برای کاربران و کل دنیا فراهم می کنند. اول و مهم ترین مزیت این اپلیکیشن ها این است که غیر قابل تغییر هستند و اطلاعات موجود در آنها نیز به هیچ وجه قابل تغییر و یا حذف توسط هیچ مقام و مسئولی نیست. غیر متمرکز بودن باعث می شود این اپلیکیشن ها در برابر هر گونه هک و حمله سایبری و یا  خرابکاری مقاوم باشند .مزیت دوم این است که با استفاده از این برنامه ها سرعت فرایند های پرداخت به طور قابل توجهی افزایش می یابد چرا که واسطه هایی مانند درگاه پرداخت یکپارچه از بین می روند. از نظر حریم خصوصی نیز میزان ناشناس بود افراد تا حد زیادی افزایش خواهد یافت. چرا که این اپلیکیشن ها نیاز به فرایند های طولانی ثبت نام را از بین می برند. در آخر برنامه های غیر متمرکز امنیت را در سطوح بالایی تامین می کنند. سوابق اطلاعاتی مطمئنی در بلاکچین دارند و هر کاربر در هر زمانی این امکان را خواهد داشت تا برای تایید اطلاعات تراکنش به بلاکچین عمومی دسترسی پیدا کند.

چالش های پیش رو توسعه Dapp

برنامه های غیر متمرکز جدید و آزمایشی هستند. توسعه دهندگان هنوز نتوانسته اند مشکلات اساسی را که مانع عملکرد شبکه اصلی می باشد، حل کنند. برای اولین بار ، هنگامی که اتریوم با ازدحام بیشتر کاربران مواجه شود ، اجرای برنامه های غیرمتمرکز بسیار پر هزینه خواهد بود. اگرچه برنامه های سنتی نیز گاهی اوقات دارای مشکلات مقیاس پذیری هستند ، اما این مسائل در یک محیط غیرمتمرکز تشدید می شوند.

توسعه دهندگان اتریوم ابزارهای متعددی برای کد نویسی سطح پایین ایجاد کرده اند ، تا توسعه دهندگان از سراسر جهان بتوانند dapps را آزمایش کنند و تلاش نمایند تا رویا را تبدیل به واقعیت کنند.

در حال حاضر علاوه بر اتریوم پلت فرم های دیگری مانند ترون (TRON ) و ایاس (EOS) نیز در راستای توسعه dapps فعالیت می کنند. اتریوم به دلیل امنیت بالا و ارائه امکانات قابل توجه یکی از معروف ترین پلتفرم های فعال در زمینه حذف تمرکز گرایی است. محدودیتی که اتریوم دارد مربوط به مقایس پذیری می باشد. بنابراین در صورتی که یک برنامه به جای مقایس پذیری به امنیت بیشتری نیاز داشته باشید باید از اتریوم استفاده شود ولی اگر به عنوان مثال اپلیکیشنی برای یک بازی قرار است طراحی شود، اتریوم گزینه ی مناسبی نخواهد بود. در ایاس شرایط به قدری متفاوت است. مزیت اایاس فراهم کردن مقایس پذیری است. در نبود تراکم در شبکه کاربران جدید به سرعت جایگزین می شوند و برای مقیاس پذیری از یک فرایند تمرکززدایی منطقی استفاده می شود. محدودیت لصلی این پلتفرم امنیت آن است چرا که تعدادی از گره ها می توانند با همکاری هم برای سیستم مشکل ساز شوند. ترون نیز مشکل مقیاس پذیری را با مقایس گذاری زنجیره اصلی بر طرف می کند و به این ترتیب ساختار هزینه ای شفاف تری نیز ایجاد خواهد شد. با این حال امنیت ترون نیز یک معضل اصلی برای آن است چرا که  در همکاری تبانی اعتبار سنج ها امکان بیرون انداختن کاربران از این پلتفورم وجود خواهد داشت.

وقتی بیت کوین توانسته اختیار سازمان های مالی را کم کند، آیا می توان بر روی همه برنامه ها و حتی روی شرکت ها و سایر سازمان ها نیز همین کار را انجام داد؟ این یکی از اهداف بلند مدت تمرکز زدایی است که با نام سازمان های خودگردان غیرمتمرکز (DAO) شناخته می شود. در این سازمان ها و برنامه ها هیچ فرد تعیین کننده و سرپرستی وجود ندارد، و قوانین و اختیارات هر شخص توسط برنامه‌ها تعیین می‌شود و همه اعضای سازمان و جامعه می توانند رای دهند که چه قوانینی اجرا شود. در چنین جهانی بلاکچین بر همه حکومت خواهد کرد که چندان هم دور از انتظار نیست.