مانند بسیاری از ایده ها در صنعت بلاک چین، یک قرارداد هوشمند نیز کلمه ای نا مفهوم برای عموم است.قرارداد هوشمند اتریوم یک تکنولوژی جدید است که توسط بلاک چین های عمومی امکان پذیر شده است. قراردادهای هوشمند به سختی قابل درک اند زیرا این اصطلاح تا حدی با توصیف فعل و انفعالات رخ داده در هسته آن تعارض دارد. درحالی که یک قرارداد معمولی و استاندارد مدت یک رابطه را به صورت کلی بیان می کند (که معمولا یک قانون قابل اجرا است)، قرارداد هوشمند یک رابطه با کدهای رمز نگاری شده برقرار می کند.
قرارداد هوشمند اتریوم
پس از عرضه و محبوبیت بیت کوین بین مردم، عیب های آن نیز مشاهده شد. یکی از این عیوب نبود قراردادهای هوشمند بود؛ سازنده اتریوم به فکر ساخت یک بلاک چین بهتر افتاد تا بتواند قراردادهای مالی را هوشمندانه مدیریت کند و کلاهبرداری یا واسطه را از قراردادها حذف نماید. اتریوم به سازندگان ICO های جدید اجازه می دهد که قرارداد های هوشمند خود را برنامه نویسی کنند. این زبان کاملا تورینگ است، یعنی نسبت به بیت کوین مجموعه وسیع تری از ابزارهای محاسباتی را پشتیبانی می کند.
می توان قرارداد هوشمند را به عنوان یک قطعه کوچک از منطق یا کد درنظر گرفت که می تواند با بلاک چین در تعامل باشد. برای مثال، ممکن است یک قرارداد هوشمند به منظور پرداخت خودکار به یک آدرس ما بین شما و شخص دیگری روی بلاک چین، برنام ریزی شود. بسیاری از پیاده سازی های بلاکچین همچون بیت کوین، از فریم ورک های اسکریپت ساده برای انجام این کار بهره می گیرند. همچنین می توان به آن ها قرارداد هوشمند نیز اطلاق نمود.
با این حال، یکی از تفاوت های مهم با نظریه در این است که قراردادهای هوشمند بلاک چین می‌توانند بسیار پیچیده بوده و خود به تنهایی، بخشی از بافت سیستم را تشکیل دهند. آن ها بخشی از بلاک چین هستند. این قراردادهای هوشمند، و یا به عبارتی قطعات کوچک منطق توزیع شده، در واقع ممکن است برای ایجاد app هایی که روی بلاکچین اجرا می شوند، به اندازه کافی پیچیده باشند.
ایده اولیه
ایده اولیه آن در سال ۱۹۹۳ توسط یه مهندس کامپیوتر و رمزنگاری به نام نیک سابو به عنوان یک دستگاه داد و ستد خودکار معرفی شد. او اصول اصلی کار را تعریف کرد، اما در آن زمان فضای مناسب برای تحقق ایده ها وجود نداشت. با ظهور فناوری بلاک چین، ایده قرارداد های هوشمند عملیاتی شد. بیت کوین به عنوان اولین ارزدیجیتال غیرمتمرکز جهان پایه گذار نوعی قرارداد در بلاک چین بود اما پروتکل بیت کوین فقط با هدف ایجاد یک ارز خصوصی توسعه یافته بود و نمی توانست تمام نیاز ها و فرآیند ها را انجام دهد. اتریوم امکان ایجاد قراردادهای هوشمند را برای تمام پروژه ها عملی کرد و گام نوینی در جهت هوشمند سازی جهان برداشت.
معروف ترین مثال آن یک دستگاه فروش چیپس یا نوشابه است که با وارد کردن مبلغ به طور خودکار نوشابه یا چیپس دریافت می کنید. در این جا هم کاربران اتریوم می توانند با استفاده از یک قرارداد هوشمند، ۱۰ اتریوم را به یک دوست در یک تاریخ خاص ارسال کنند.
در این حالت، کاربر یک قرارداد را ایجاد می کند و داده ها را به آن قرارداد ارسال می کند تا بتواند دستور دل خواه خود را اجرا کند.
حذف شخص ثالث در قرارداد هوشمند اتریوم
یکی از خدمات هوشمندانه و عمده ای که قراردادهای هوشمند انجام می دهند، حذف شخص، موسسه یا نهاد ثالث در تبادلات مالی کوچک و بزرگ است. در این نحوه تبادل یکی از سوالات عمده ای که مطرح می شود امنیت و راهکارهایی است که برای تبادل امن داده ها قرار است صورت بگیرد. فناوری هایی که در بستر بلاک چین اجرا می شوند، بدون دخالت انجام می شوند و تبادلات کاملا محرمانه ای خواهند داشت. درحقیقت داده های موجود با توجه به فرمول های پیچیده ریاضی رمز نگاری می شوند و شخص دیگری به جز شما اجازه دسترسی و اعمال تغییرات در آن ها را نخواهد داشت.
قرارداد هوشمند به کاربران کمک خواهد کرد تا در یک بستر و تحت فرآیند شفاف بدون نیاز به واسطه خاصی در نهایت امنیت به تبادل پول، مال یا سهام خود بپردازند. هنگامی که از قرارداد هوشمند استفاده می کنید به سادگی می توانید پول های دیجیتال یا رمز ارز خود را برای دریافت خدمات به حساب یک فرد یا شرکت دیگر واریز کنید. به طور مثال می توانید در ازای سفارش غذای خود از یک رستوران، مقداری اتریوم یا بیت کوین به حساب آن ها واریز کنید.
عملکرد قراردادهای هوشمند
باید گفت که بیت کوین ابتدا برای استفاده از قراردادهای هوشمند در شرایطی به کار رفت که شبکه بتواند ارزشی را از یک شخص به دیگری انتقال دهد. در شرایط خاص، شبکه گره ها تنها معاملات را تایید اعتبار می کنند.
بیت کوین فقط به استفاده از جریان پولی محدود است. بر خلاف آن، اتریوم جایگزین زبان محدودتر بیت کوین شده (زبان خطی شامل صدها خط) و آن را با زبانی جایگزین می نماید که به سازندگان اجازه می دهد برنامه های خودشان را بنویسند. اتریوم به سازندگان اجازه می دهد که قراردادهای هوشمند خود را برنامه نویسی کنند. زبان آن کاملا تورینگ (turing) است، یعنی از مجموعه وسیع تری از ابزارهای محاسباتی را پشتیبانی می کند. قراردادهای هوشمند می توانند:
- به عنوان حساب های کاربری چند امضایی عمل کنند، تا سرمایه ها فقط وقتی هزینه شوند که درصد مورد نیازی از افراد با آن موافق باشند.
- توافقات بین کاربران را مدیریت کنند و بگویند یک نفر بیمه را از دیگری خریده یا نه.
- از قراردادهای دیگر بهره برداری کنند (مثل نحوه عملکرد کتابخانه نرم افزار)
- اطلاعات درباره یک اپلیکیشن را مثل اطلاعات ثبت دامنه یا عضویت، ذخیره نمایند.
مزایای قرارداد هوشمند اتریوم
- قراردادهای هوشمند نیاز به واسطه ها و شخص ثالث را از بین می برند و کنترل کامل توافق را به طرفین می دهند.
- اسناد و مدارک ذخیره شده در شبکه گم یا دزدیده نمی شوند؛ چراکه تمام داده ها به صورت رمز شده در یک دفتر کل امن و توزیع شده ذخیره می شود. علاوه بر این نیازی به اعتماد میان طرفین معامله نیست چرا که قرارداد هوشمند یک سیستم بدون تبعیض و جایگزین اعتماد است.
- به لطف قراردادهای هوشمند دیگر نیازی به وکلا، مشاوران املاک، مشاوران اقتصادی، دستیاران و دیگر واسطه ها و دستمزدهای هنگفت نخواهد بود.
- اگر قراردادهای هوشمند به درستی پیاده شوند قابل هک کردن نیستند؛ همچنین محیط قرارداد هوشمند با رمز نگاری های پیشرفته محافظت می شوند که مدارک و داده ها را امن نگاه می دارد.
- زمان زیادی که صرف انجام دستی فرایندها و کارهای اداری، کاغذ بازی، ارسال و دریافت مدارک می شد، با قراردادهای هوشمند حذف می شود.
باید به قراردادهای هوشمند اعتماد کنیم؟
به یاد داشته باشید که یک قرارداد هوشمند:
- خود اجرا است
- خود تصحیح گر است
- خود مختار است
- غیر قابل تغییر است.
قراردادهای هوشمند با حذف واسط شخص ثالث باعث صرفه جویی در هزینه ها شده و به طرف های قرارداد امکان معامله رو در رو را می دهد. برای بسیاری مردم وجود واسط شخص ثالث تنها مشکل هزینه را به همراه ندارد بلکه امنیت را نیز به خطر می اندازد.
اما درمورد قرارداد هوشمند، وقتی که شما کد آن را ننوشته اید چگونه می توانید به آن اعتماد کنید؟ وقتی که قرارداد هوشمند تراکنش خود را در بلاک چین می نویسد همه می توانند آن را مشاهده کنند. این اطلاعات قابل پاک کردن نیست. اما وقتی که قرارداد هوشمند اجرا می‌شود قواعد را دقیقا همان طور که نوشته شده پیش می برد و این موضوع کمی مردم را نگران می کند.
به طور کلی قراردادهای مبتنی بر «اگر-درنتیجه» مفید هستند چرا که ورودی های آن ها ثابت و خروجی ها قابل تایید می باشند. اما خود تایید نیز به تصدیق نیاز دارند و در بسیاری از مواقع به قضاوت یک انسان نیاز است. اینجا است که عامل انسانی با تمام مشکلات اعتمادی که به همراه دارد دوباره وارد بازی می شود.
قراردادهای هوشمند هنوز اول راه هستند در نتیجه هنوز مشکلات و جای کار زیادی دارند. البته مشکل اعتماد با اتکا متقابل حل می شود. به بیان دیگر ما می توانیم با قراردادهای هوشمند بیشتر، در یک قرارداد هوشمند ایجاد اعتماد کنیم. قراردادهای هوشمند می توانند برای تایید شرایط یک قرارداد موجود تنظیم شوند. همچنین سازندگان قراردادهای هوشمند داده های واقعی را برای استفاده در تاییدیه های قراردادهای هوشمند ثبت می کنند. وضع کنندگان قراردادهای هوشمند نقش مهمی را در اعتماد در قراردادهای هوشمند ایفا می نمایند.
سخن آخر
یک قرارداد هوشمند با توجه به صرفه جویی ها و ایجاد بهینه سازی های لازم در تبادلات مختلف می تواند آینده بسیاری از نهادها و مشاغل مختلف برای مبادله های مالی باشد. حذف قراردادهای سنتی با جایگزین مناسب آن یعنی قرارداد هوشمند خیلی دور از دسترس نیست، و این قراردادها یکی از نیازهای اصلی آینده اقتصادی و حقوقی دنیا محسوب می شود.