همه چیز درباره استیکینگ (Staking) ارز دیجیتال

استیکینگ ارز دیجیتال این روز ها طرفداران بسیار زیادی در دنیای رمز ارزها پیدا کرده کرده است. استیکینگ را می‌توان راهکاری جایگزین برای استخراج دانست که در مقایسه با ماینینگ هزینه های آن بسیار کمتر است. در این روش کاربران بدون نیاز به پرداخت هزینه‌های گزاف برای خرید سیستم‌های کامپیوتری قدرتمند یا اسیک‌ها و پرداخت هزینه های استفاده از برق ، می توانند به طور رایگان ارز دیجیتال به دست آورد. در ادامه با معرفی استیکینگ ارز دیجیتال و مفاهیم و نکات مهم پیرامون آن با ما همراه باشید.

استیکینگ ارز دیجیتال چیست؟

استیکینگ ارز دیجیتال (Staking) به معنای خرید کوین و نگهداری آن در یک والت یا کیف پول می باشد. در واقع می توان این فرایند را به باز کردن حساب پس انداز در بانک و دریافت سود بانکی تشبیه نمود.

استیکینگ ارز دیجیتال به معنی دریافت پاداش و سود در ازای نگهداری یک ارز دیجیتال است.

با خرید کوین و نگهداری آن در یک کیف پول، کاربران علاوه بر دریافت پاداش، به تامین امنیت شبکه بلاک چین نیز کمک می کنند. مفهوم استیکینگ اصلا پیچیده نیست، با این حال پیاده‌سازی آن به یادگیری یک سری اصول و آگاهی از قوانین نیاز دارد. قبل از هر چیز لازم است مکانیزم الگوریتم اثبات سهام (Proof of Stake) را به خوبی بشناسید.

❓ مکانیزم اثبات سهام چیست؟

مکانیزم اثبات سهام یا همان  proof of stack ، نوعی مکانیزم اجماع در شبکه بلاک چین  است که هدف آن تامین امنیت و کارایی شبکه است. عملکرد بستر بلاک چین بیت کوین، بر اساس الگوی اثبات کار یا proof of work می باشد و طبق این الگوریتم همه تراکنش‌ها داخل یک بلاک قرار می گیرند و اتصال این بلاک‌ها به یکدیگر، یک شبکه بلاک چین تشکیل خواهد داد. در مکانیزم اثبات کار یا  PoW، ماینرها برای پیدا کردن جواب یک مسئله ریاضی پیچیده با یکدیگر رقابت می‌کنند و هر ماینری که زودتر از ماینر های دیگر به پاسخ مسئله برسد، یک بلاک به بلاک چین وارد می کند. یکی از مشکلات اصلی این مکانیزم، محاسبات پیچیده ای است که توسط ماینرها انجام می شود اما آیا نمی‌توان بدون صرف محاسبات سنگین امنیت شبکه بلاک چین را تامین کرد؟ این ایراد مهم روش PoW، مهندسان BlockChain را به سمتی هدایت کرد تا راهکاری بهتر و بهینه‌تر تحت عنوان اثبات سهام را بررسی کنند. ایده اصلی در مکانیزم  PoS، ذخیره و نگهداری یک ارز دیجیتال در فواصل زمانی مشخص، که بر اساس آن شبکه به کاربران خود که همان نودها می باشند، اجازه می‌دهد بلاک‌های جدید را تایید کرده و بلوک جدیدی ایجاد کنند. 

طرفداران مکانیزم اثبات سهام عقیده دارند که ایجاد بلاک‌ جدید با استفاده از این الگوریتم باعث می شود مقیاس ‌پذیری یک شبکه بلاک چین افزایش یابد. علاوه بر بحث مقیاس پذیری شبکه، این الگوریتم دارای مزایای متعدد دیگری است که از جمله آن می توان به عدم نیاز به خرید تجهیزات گران قیمت ماینینگ است.

نحوه عملکرد استکینگ

در مکانیزم اثبات سهام یا PoS، بلاک‌های جدید و تایید تراکنش‌ها در شبکه بلاک چین به واسطه استیکینگ ارز دیجیتال انجام می شود.  در واقع عمل استیکینگ شامل نودهایی از شبکه می ‌شود که مقداری از کوین شبکه بلاک چین را نگهداری می‌ کنند. عملکرد استیکینگ ارز دیجیتال به این صورت است که شبکه بلاک چین در یک بازه زمانی خاص، از میان استیکرها (Stakers)، یک نود را انتخاب می کند و مسئولیت تایید تراکنش‌ها و ایجاد بلاک جدید را به آن نود اعطا می کند که در ادامه سبب سود آوری برای آن فرد خواهد شد. هر گره‌ ای که مقدار کوین بالاتری داشته باشد، شانس بیشتری برای ایجاد بلاک تازه و دریافت پاداش خواهد داشت.

مزایای استیکینگ ارز دیجیتال

Staking  به دلیل مزایای بسیار، مورد توجه دارندگان ارزهای دیجیتال قرار می گیرد. برخی از اصلی ترین مزایای استیکینگ را عبارتند از :

🔸 افزایش امنیت و ثبات بلاکچین

🔸 کمک به تداوم  و رشد بلاکچین

🔸 حذف نیاز به دستگاه های استخراج گران بها

🔸 کاهش مصرف انرژی و برق

🔸 فراهم کردن امکان کسب درآمد غیرفعال و قابل پیشبینی برای همه

🔸 عدم نیاز به سرمایه زیاد و امکان فعالیت با هر مقدار ارز دیجیتال

انواع روش های استکینگ

 همانطور که اشاره شد، استیکینگ ارز دیجیتال به دریافت سود به خاطر نگهداری یک ارز دیجیتال در مکانی مشخص( یک کیف پول یا حساب کاربری‌ یک صرافی) اشاره می کند. Staking  ارزهای دیجیتال دارای روش‌های مختلفی می باشد که شامل استیکینگ سرد (Cold Staking)، استیکینگ قفل شده (Locked Staking) و استیکینگ منعطف (Flexible Staking) می باشد.

استیکینگ قفل شده (Locked Staking)

این روش به معنی هولد کردن و یا قفل کردن دارایی‌ داخل والت صرافی با هدف پشتیبانی از شبکه بلاک چین و دریافت سود در ازای آن است. تا زمانی که دارنده ارز دیجیتال ارزهای خود را در والت صرافی دست نخورده نگه دارد، پاداش دریافت خواهد کرد ولی اگر از کیف پول برداشت داشته باشد ارائه سود متوقف می‌ شود. زمان انتظار و لاک کردن و همچنین میزان پاداش برای استیکینگ هر ارز دیجیتال منحصر به ‌فرد است. در صورتی که کاربر تصمیم بگیرد که دارایی قفل شده خود را برداشت کند، ارز دیجیتال مورد نظر و سود آن به والت اسپات او  واریز خواهد شد. توجه داشته باشید که میزان سود استیکینگ قفل شده هر زمان ممکن است تغییر پیدا کند و درصد سودهای ارائه شده در طول زمان و بسته به وضعیت مشارکت‌کنندگان متفاوت می باشد.

استیکینگ سرد  (Cold Staking)

می توان گفت که کولد استیکینگ زیر مجموعه‌ای از روش قفل شده می باشد. در این راهکار باید ارز دیجیتال خود را در یک والت سرد ذخیره کنید. منظور از کیف پول سرد، کیف پولی است که به اینترنت متصل نمی باشد. معمولا این نوع از ذخیره‌سازی یک رمز ارز را می‌توان به واسطه یک کیف پول سخت افزاری انجام داد. مزیت اصلی این روش استیکینگ امنیت آن است. تا زمانی که دارنده ارز دیجیتال، دارایی خود را در کیف پول سرد خود نگهداری کند، پاداش دریافت می کند ولی به محض اینکه دارایی خود را انتقال دهد، سوددهی متوقف می شود. همانطور که اشاره شد این روش مناسب افرادی است که دارای سرمایه های زیادی هستند و برای امنیت سرمایه خود بسیار سخت گیر می باشند.

استیکینگ منعطف (Flexible Staking)

روش استیکینگ منعطف نیز شامل نگهداری رمز ارز در یک والت ارز دیجیتال می باشد. تفاوت این روش با روش قفل شده در این است که نیازی به قفل شدن سرمایه کاربر وجود ندارد. در واقع در این نوع از استیکینگ شما می توانید با ارزهای دیجیتال خود ترید کنید. توجه داشته باشید که در این روش سود کمتری به عنوان پاداش دریافت خواهید کرد.

استخر استکینگ چیست؟

استخر استیکینگ یا Staking Pool از افرادی تشکیل می شود که به دنبال ذخیره‌سازی و نگهداری یک ارز دیجیتال است. این افراد از طریق استخر استیکینگ به یکدیگر می پیوندند تا شانس دریافت پاداش خود را افزایش بدهند. این دارندگان ارز دیجیتال با پیوستن به گروه های در قالب استخر استیکینگ و از طریق هم‌ افزایی مقدار دارایی‌های خود را افزایش می دهند تا شانس بیشتری برای دریافت پاداش پیدا کنند. در انتها و در صورت دریافت پاداش، سود بین تمامی شرکت‌کنندگان بر اساس کسری از دارایی که به اشتراک گذاشته اند تقسیم خواهد شد.

در واقع می توان گفت که استخر های استیکینگ مشابه استخرهای ماینینگ می باشند. افرادی که دستگاه استخراج‌کننده آن‌ها قدرت پردازشی بالایی ندارد و شانس آن‌ها برای دریافت مسئولیت پردازش یک تراکنش کم است، در یک استخر عضو می شوند و بخشی از توان پردازشی آن استخر را تامین خواهند کرد. سپس در انتها و بعد از تولید شدن یک بلاک، بخشی از پاداش را دریافت می‌کند.

وجود استخر های استکینگ به هودلرهایی که قصد سرمایه‌گذاری و کسب سود، بدون داشتن سرمایه‌ ای بزرگ، را دارند این امکان را می دهد تا شانس دریافت سود خود را افزایش دهند.

پاداش استکینگ چقدر است؟

یکی از دغدغه های اصلی افرادی که قصد شرکت در سهام گذاری ارزهای دیجیتال را دارند این است که میزان دقیق سود و پاداش این عمل چقدر است. توجه داشته باشید که این سوال پاسخ دقیق و قطعی ندارد. عدم قطعیت سود استیکینگ به این دلیل است که هر شبکه، بر اساس پروتکل منحصربه‌ فرد خود سود را تعیین می‌کند. شبکه‌های بلاک چینی که مبتنی بر مکانیزم PoS فعالیت می کنند برای محاسبه سود و پاداش Staking فاکتورهای مختلفی از جمله مدت زمان و مقدار کوین ذخیره شده توسط نود، مقدار کل کوین‌های ذخیره شده در شبکه و نرخ تورم را ملاک قرار می دهند. علاوه بر موارد ذکر شده معیارهای بیشتری در این امر دخیل می باشند.

خطرات استیکینگ ارز دیجیتال

امکان دریافت سود و پاداش به شکل ارز دیجیتال بدون تلاش زیاد و تنها با نگه داشتن وسرمایه گذاری کردن  دارایی می تواند بسیار جذاب باشد و توجه بسیاری از علاقه مندان را به خود جلب کند. با این حال خطرات استیکینگ ارزهای دیجیتال همان چیزی است که نباید نادیده گرفته شود و لازم است قبل از هرگونه اقدام و تصمیم نهایی برای شرکت در آن از ریسک های درگیر مطلع باشید.

اولین مسئله ای که باید در نظر داشته باشید این است که برای دریافت پاداش باید یکسری از شرایط برآورده شود. به عبارت دیگر پاداش استیکینگ همیشه قطعی نیست و ممکن است تحت تاثیر برخی از عوامل قرار بگیرد. یکی از مهمترین این عوامل  دوره و مدت زمان قفل کردن ارز دیجیتال است. همانطور که اشاره شد هنگامی که رمزارز خود را استیک می‌کنید در مدت مشخص رمزارز استیک شده را جابجا یا معامله کنید. پاداش شما نیز به مدت زمان و مقدار کوین قفل شده بستگی خواهد داشت.

از سوی دیگر همانطور که احتمالا می دانید بازار ارز های دیجیتال به شدت پر نوسان است. قیمت یک ارز دیجیتال ممکن است در عرض چند ثانیه بالا رفته و پایین بیاید. وقتی توکن‌های شما قفل شده باشند نمی توانید در مواجهه با نوسانات بازار عکس العمل مناسبی انجام دهید به جز این که وضعیت بازار را تماشا کنید. در برخی از موارد ریسک اینکه توکن‌ها نقدینگی خود را از دست دهند و در نتیجه قیمت پایین‌تری پیدا کنند نیز وجود خواهد داشت.

ریسک دیگری که باید از آن آگاهی داشته باشید بحث کمیسیون تایید کننده یا ولیدیتور (Validator)است. در الگوریتم اثبات سهام، ولیدیتورها وظیفه تایید تراکنش‌ها را بر عهده دارند. این ولیدیتورها باید همواره سیستم های خود را روشن و فعال نگه دارند. کاربران می‌تواند ولیدیتورهای موردنظر خود را بر اساس اعتبار و درصد پاداش انتخاب نمایند. ولیدیتورها در ازای فعالیت مداومی که انجام می‌دهند، درصدی به عنوان کمیسیون . کارمزد از کاربر دریافت می‌ کنند. این درصد ممکن است در هر زمانی و بدون اطلاع کاربر توسط ولیدتور انتخاب شود.

در آخر پاداشی که در ازای استیک کردن به شما تعلق می‌ گیرد، ممکن است بلافاصله به به کیف پول شما واریز نشود. نحوه و زمان واریز پاداش‌ها نیز به ولیدیتور انتخاب شده بستگی دارد که ممکن است در لحظه انجام شود یا برای مدتی نا معلوم طول بکشد. این نشان می دهد که کاربر باید در انتخاب ولیدیتور دقت کافی و لازم را داشته باشد.

امکان استیکینگ برای کدام ارز ها فراهم است؟

در حال حاضر امکان Staking و دریافت پاداش برای ارزهای متعددی فراهم است. به خاطر داشته باشید که قبل از اقدام به خرید در صورت تمایل به بهره بردن از این روش، اطلاعات کاملی درباره ارز مورد نظر خود به دست آورید. به عنوان مثال در صورت خرید بیت کوین امکان استیک کردن آن به دلیل الگوریتم اجماع مورد در بلاک چین این ارز وجود نخواهد داشت. هر فردی می تواند استیک ارز دیجیتال را انجام دهند به شرط آنکه رمزارزی که مانتخاب می کند از الگوریتم اثبات سهام پیروی کند و صرافی یا کیف پول مورد نظر نیزاز قابلیت استیکینگ ارز دیجیتال پشتیبانی نماید.

در ادامه لیست مشهورترین ارزهای دیجیتالی که قابل استیک کردن هستند ارائه شده است.

• تزوس (Tezos)
• نئو (NEO)
• ترون (Tron)
• کازماس (Cosmos)
• آنتولوژی (Ontology)
• کومودو (Komodo)
• نبلیو (Neblio)
• پاندی ایکس (Pundi-X)
• کیوتوم (QTUM)
• دکرد (Decred)

برخی از معتبر ترین صرافی‌هایی که خدمات استیکینگ ارائه می دهند عبارتند از:

• بایننس (Binance) (استیکینگ در بایننس)
• کریپتو (Crypto.com)
• چنج ناو (ChangeNow)
• بلاکفای (BlockFi)
• کوین بیس (Coinbase)
• کاردانو (cardano) ( استیکینگ کاردانو)

آیا استیکینگ سود آور است؟

ممکن است پاداش حاصل از استیکینگ در مقایسه با سود ماینینگ و استخراج ارزهای دیجیتال کمتر باشد ولی نکته ای که باید مد نظر داشته باشید این است که برای استخراج به تجهیزات سخت افزاری و سرمایه زیادی نیاز خواهید داشت در حالی که برای استیکینگ، تنها کافیست دارایی های خود را قفل کنید و منتظر سود آن بمانید.با استفاده از استیک ارز دیجیتال می‌توانید درآمد پسیو قابل پیش بینی را کسب کنید ولی اگر انتظار یک شبه پولدار شدن را از استیکینگ دارید ممکن است این روش مطابق میل شما نباشد.

استکینگ ارز دیجیتال برای چه کسانی مناسب است؟

اگر قصد سرمایه گذاری طولانی مدت در بازار ارز های دیجیتال را داشته باشید استیکینگ می تواند انتخاب خوبی برای شما باشد. چراکه  این فرصت را برای شما فراهم می کند که از دو جهت سود دریافت کنید و به قول معروف با یک تیر دو نشان می زنید. به عنوان نمونه تصور کنید که شما احتمال می دهید که قیمت یک کوین تا سال آینده چند برابر می شود و بر همین اساس اقدام به خرید این ارز دیجیتال و نگهداری آن تا سال آینده می کنید تا بتوانید سود کامل خود را از فروش در زمان افزایش قیمت سال بعد دریافت کنید. با شرکت استیکینگ می توانید در طول یک سال نگهداری از دارایی خود نیز سود کسب نمایید. یعنی شما مقدار ارز دیجیتالی که برای سرمایه گذاری طولانی مدت یا حتی میان مدت خریده اید و قصد نگه داری آن را دارید را استیک می کنید و هم از استیکینگ سود دریافت می کنید و هم از هولدری و سرمایه گذاری بر روی ارز دیجیتال خود.

پاسخ به سوالات متداول