الگوی سر و شانه

تشخیص الگوی نمودار یکی از معروف ترین تکنیک های تجارت در بازار  فارکس است. چیدمان های مختلفی در نمودار ها وجود دارد که یک تریدر میتواند آنها را بررسی کرده و در خط مقدم فعالیت های خود به کار ببرد. امروز تصمیم داریم که به بررسی یکی از قابل اطمینان ترین الگوهای نمودار در جهان الگوها بپردازیم. منظورما چیزی نیست به جز الگوی کلاسیک سر و شانه.

الگوی سر و شانه چیست؟

الگوی سر و شانه به شکلی در نمودار گفته می شود که خطوطی بازگشتی داشته باشد. همانطور که تا به حال تصور کرده اید، نام این حالت از ویژگی های ظاهری الگو گرفته شده است ، یعنی به ظاهر دو شانه و یک سر در میان آنها پدیدار می شود. این الگو با ایجاد یک قله بر روی نمودار آغاز می شود. سپس نوسانات قیمت قله دوم را بر روی نمودار پدید می آورند و قله ی دوم از قله اول بلندتر است. پس از آن قله سوم به وجود می آید اما این قله از مورد دوم پایین تر است و تقریبا با قله اول برابر می باشد.

تصویر بالا طرحی است از الگوی نموداری سر و شانه. قله ها در نقاط 1، 2 و 3 نشان دهنده سه نقطه نوسان مهم این الگو هستند.

• قله 1 مربوط به شانه اول الگو است.
• قله 2 “سر” الگو محسوب می شود.
• قله 3 نیز مربوط به شانه دوم الگو است.

با توجه به طرح بالا می توانید یک روند “گاوی” اولیه را مشاهده کنید (فلش سبز). سپس شانه سمت چپ ایجاد می شود، پس از آن سر، و در نهایت شانه سمت راست کامل می شود. معمولا بین شانه چپ و سر یک الگوی واگرایی قابل مشاهده است.

روانشناسی الگوی فنی سر و شانه

همانطور که در بالا گفته شد الگوی سر و شانه یک الگوی نموداری بازگشتی است. در این حالت، نحوه شکل گیری الگو بر روی نمودار بیانگر کاهش اعتماد در روند جاری است. شانه ی راست بر روی نمودار که پایینتر از سر قرار دارد نشان دهنده سر نخ های مهمی به تریدرهاست. قله ها یکی پس از دیگری روی نمودار شکل می گیرند تا در نهایت شانه راست (قله سوم) کامل شود. این قله رو به کاهش بر روی نمودار، بیانگر شرایطی است که به احتمال زیاد سبب ایجاد یک روند بازگشتی می شود.

قوانین الگوی سر و شانه

حال با هم به بعضی از قوانین پیرامون الگوی سر و شانه می پردازیم. پس از نگاهی به این راهکارها شما قادر خواهید بود که بدون هیچ گونه کمکی به بررسی این الگو در نمودارهای قیمتی بپردازید.

ترسیم

اولین نشانه مهم پیدایش یک الگوی بازگشتی سر و شانه هنگام تشکیل یک “دره” پس از تشکیل “سر” نمایان می شود. اگر روند مثبتی بر روی نمودار وجود داشته باشد، این دره سبب کاهش شدت آن می شود. در اکثر موارد این دره می تواند سبب خروج روند از حالت گاوی شود.

این مورد اولین نشانه پیدایش یک الگوی بازگشتی سر و شانه بر روی نمودار است. ما دو قله داریم که در حال افزایش هستند و با روندی گاوی ارتباط دارند. با این حال دره ای که پس از سر تشکیل می گردد، سبب شکستن خط روند صعودی می شود و در نزدیکی دره پیشین به پایان می رسد. این موضوع نشان می دهد که روند صعودی در حال کند شدن است.

پس از تشکیل سر بر روی نمودار و ایجاد یک دره خارج از خط روند موجود، می توانیم به وجود آمدن قله سومی را  پیش بینی کنیم که از سر پایین تر است. گاهی در زمان شکل گیری شانه راست، ممکن است قیمت، خط روند شکسته شده را به عنوان یک مقاومت تست کند.

 به وجود آمدن قله سوم بر روی نمودار در صورتی که از قله ی دوم پایین تر باشد سبب ایجاد الگوی سر و شانه می شود. اگرچه دیدن قله ی سوم هم به معنای تایید شدن این الگو نیست. در بخش بعد به شما خواهیم گفت که الگوی های شانه و سر معتبر چگونه بر روی نمودار شناسایی می شوند.

خط گردن

خط گردن یکی از مهم ترین اجزای تجارت در الگوی سر و شانه به حساب می آید. دلیل این امر هم این است که خط گردن به عنوان خط شروع مکانیسم تجارت شناخته می شود. خط گردن را باید به صورت دستی بر روی نمودار کشید. برای کشیدن خط گردن، باید موقعیت دو دره را بر روی نمودار مشخص کنید . دو دره ای که در اطراف سر قرار دارند. سپس باید با خطی این دو نوسان را به هم متصل نمود.

طرح بالا به شما نشان می دهد که یک الگوی سر و گردن را چگونه باید ایجاد نمود. باید بدانید که این خط هم می تواند افقی باشد و هم در صورت شیب داشتن الگوی سر شانه می تواند شیب دار  و رو به بالا باشد.  البته گاهی هم امکان دارد خط گردن دارای شیب رو به پایین باشد که این موضوع زیاد رخ نمی دهد. به هر حال تا زمانی که نوسانات قیمت از الگوی سر و شانه پیروی می کنند فرقی نمی کند که خط گردن به چه صورتی باشد.

شکست الگو

برای اینکه یک ترید کوتاه مدت را آغاز کنیم باید منتظر شکست (breakout) در الگوی سر و گردن باشیم. برای تشخیص یک شکست معتبر در الگوی سر و گردن، باید منتظر عبور نوسانات قیمت از خط گردن باشیم. زمانی که یک حالت شمع مانند در پایین خط گردن تشکیل می شود می توان متوجه نشانه ی فعال شدن وضعیت سر و شانه شد.

حد ضرر در الگو

وضعیت تجاری الگوی سر و شانه باید همراه با تعیین حد ضرر  به کار گرفته شود. مشخصا الگوی سر و شانه هم همانند هر الگوی دیگری سبب ایجاد موفقیت 100% برای شما نخواهد شد، پس در صورتی که قیمت های ارز دیجیتال تغییر کردند و شرایط به ضرر ما شد باید از سود خود مراقبت کنید. بهترین محل برای تعیین حد ضرر در بالای شانه دوم روی نمودار قرار دارد. یعنی در محل قله ی سوم. وقتی که شما یک جفت فارکس را پس از مشاهده ی نشانه ی شکست الگوی سر و گردن می فروشید، باید حد ضرر را در بالای قله ی سوم بر روی الگو مشخص کنید.

تا چه مدتی باید در الگوی سر و شانه به تجارت بپردازیم؟

سوال بعدی که باید از خود بپرسیم این است که تا چه مدتی باید در الگوی سر و شانه به تجارت بپردازیم؟ پاسخ این سوال یک فرایند دو مرحله ای دارد:

سایز ساختار سر و شانه رابطه مستقیمی با هدف بلقوه ی تجارت دارد. بنابراین، باید حتما بدانید که چطور سایز یک الگوی سر و شانه را اندازه گیری کنید. برای انجام این کار، باید فاصله ی میان قله ی سر و خط گردن را مشخص کنید. این کار سایز الگوی سر و شانه را مشخص می کند.

حال که سایز الگوی سر و شانه را بر روی نمودار دارید، می توانید آن را از نقطه ی شکست در خط گردن، رو به سمت پایین اعمال کنید. این میزان برابر است با تغییر قیمتی که، در زمان تجارت در الگوی سر و شانه، باید انتظارش را داشته باشید. به بیان دیگر تغییر قیمت مورد انتظار پس از الگوی سر و شانه با سایز الگو برابر است. متخصصان نمودار اغلب به آن حرکت اندازه گیری شده می گویند. نگاهی به نمودار زیر داشته باشید:

توجه داشته باشید که ما در این نمودار هدف الگوی سر و شانه را اعمال کرده ایم. سایز آن باید با فاصله میان سر و گردن برابر باشد، یعنی به نحوی که در شکل مشخص شده است. پس از اندازه گیری سایز تنها باید معادل آن از نقطه ی شکست به سمت پایین رسم کنید. هنگامی که قیمت به پایین ترین هدف می رسد، باید تمام مقادیر خریداری شده یا حداقل بخش قابل توجهی از آن را به فروش برسانید.

بنابراین شما می توانید بخشی از خرید های خود را حتی در صورت کاهش قیمت بیشتر نگه دارید. چون ممکن است اگر روند قیمت ها بعداً به سود شما شد از این وضعیت استفاده کنید. اگر بخواهید هدف خود را بر روی نمودار گسترش دهید، تنها باید از قوانین نوسانات قیمت یا یک حد ضرر متحرک استفاده کنید. مراقب سطوح حمایتی و مقاومتی مهم، خطوط روند، کانال های قیمتی، الگو های شمع های وارونه و الگوهای نمودار هم باشید. ممکن است هر یک از اینها  به شما کمک کند تا نقطه ی خروج خود را بر روی نمودار مشخص کنید.

الگوی سر و گردن وارونه

الگوی سر و گردن حالتی گاوی نیز دارد که به آن سر و شانه ی وارونه می گویند. بر خلاف الگوی سر و شانه، الگوی سر و شانه ی وارونه در زمان روند های خرسی رخ می دهد و به این معناست که گرایش خرسی موجود به احتمال زیاد وارونه می شود.

این الگو همانند الگوی سر و شانه ی استاندارد است اما حالتی وارونه دارد. بنابراین در الگوی سر و شانه وارونه دره ها شکل دهنده ی الگو هستند و نه قله ها. در زیر شکلی از الگوی سر و شانه ی وارونه را مشاهده می کنید:

این طرح نشان دهنده الگوی سر و شانه ی وارونه است که دقیقا حالت برعکس الگوی عادی می باشد. از همین رو پتانسیل رفتار الگو نیز برعکس است. الگوی سر و شانه دارای چشم انداز پتانسیل خرسی است اما الگوی سر و شانه ی وارونه چشم انداز پتانسیل گاوی دارد.

مثال الگوی سر و شانه

حال که در مورد هر دو حالت گاوی و خرسی این الگو صحبت کردیم می خواهیم چند مثال تجاری از الگوی سر و شانه را به عنوان بخشی از رویکرد تحلیل فنی به شما نشان دهیم.

شما در حال دیدن نمودار  یورو/دلار از تاریخ نوامبر 2012 تا آوریل 2013 هستید. این تصویر نشان دهنده مثالی تجاری از الگوی سر و شانه است.

این نمودار با روندی گاوی شروع می شود که از ماه نوامبر  سال 2012 تا ژانویه سال2013 ادامه پیدا کرده است. در این روند می توان دید که نوسانات قیمت یک الگوی سر و شانه را به وجود آورده اند. ما شکل آن را با خطوط مشکی رنگ بر روی نمودار مشخص کرده ایم.

حال که الگو را تشخیص داده ایم باید خط گردن آن را ترسیم کنیم. خط افقی آبی رنگ بر روی نمودار همان خط گردن است. ممکن است یک موقعیت فروش (short position) هنگام بسته شدن شمع  در زیر خط گردن به وجود آید. علاوه بر این، تعیین حد ضرر باید در بالای شانه ی دوم مشخص شود، یعنی به شکلی که در تصویر مشخص شده است. هدف کمینه الگو با دو فلش سبز رنگ مشخص شده است. هدف کمینه برابر است با سایز الگو که قبلا آن را توضیح دادیم.

همانطور که می بینید قیمت یورو/دلار پس از شکل گیری الگو وارد یک روند خرسی شده است. چهارده دوره پس از شکست الگوی سر و شانه، نوسانات قیمت کمینه ی بلقوه الگو را تکمیل می کنند.

در این نقطه شما می توانید تمام دارایی خود را بفروشید یا بخشی از  آن را نگه دارید تا بعدا سود بیشتری از آن کسب کنید. اگر تصمیم گرفتید تا بخشی کمی را به فروش نرسانید، باید به نوسانات قیمت توجه داشته باشید تا در وقت مناسب آن را بفروشید.

خط زرد رنگ که بر روی نمودار می بینید همان خط روند فعلی است که نشان دهنده ی نوسانات خرسی قیمت می باشد. تجارت در زمان الگوی سر و شانه را تا زمانی می توان متوقف کرد که قیمت در زیر خط زرد رنگ روند فعلی قرار داشته باشد. هنگامی که قیمت سبب بسته شدن یک شمع در بالای خط زرد رنگ شود باید با این فرضیه که روند خرسی مختل شده به تجارت ادامه داد. حال با هم به یک مثال تجاری دیگر از الگوی سر و شانه نگاهی داشته باشیم:

این نمودار AUD/USD از تاریخ 3 الی 10 فوریه 2016 است. این تصویر نشان دهنده ی یک فرصت تجاری دیگر بر روی یک الگوی سر و شانه در نمودار است.

شکل الگوی سر و شانه با خطوط مشکی بر روی تصویر مشخص شده است. خط آبی نشان دهنده ی خط گردن است که از دو دره در اطراف سر عبور می کند. یک موقعیت شورت (Short trade) را باید هنگام عبور قیمت از خط گردن آبی رنگ بر روی الگو آغاز نمود. حد ضرر باید در بالای شانه ی دوم بر روی تصویر مشخص شود. سپس سایز الگو  را باید اندازه گیری کرد تا کمینه ی حرکت بلقوه ی قیمت را به دست آورد. این میزان با فلش های سبز رنگ بر روی نمودار مشخص شده اند.

نوسانات قیمت پس از نشانه ی الگوی سر و شانه بر روی نمودار وارد یک روند قدرتمند خرسی می شوند. حرکت قیمت خرسی با خط روند زرد رنگی بر روی نمودار مشخص شده است.

اگرچه نوسانات قیمت تکمیل کننده ی هدف کمینه الگو در تنها سه دوره هستند اما از آنجا که شیب حرکت AUD/USD به سرعت به سمت پایین پیش می رود همچنان می توان تجارت را متوقف نمود. تا زمانی که نوسانات قیمت از خط زرد رنگ روند خرسی عبور نکرده اند و به حالت گاوی نرسیده اند می توان از انجام معاملات دست کشید.

مثال الگوی سر و شانه وارونه

حال با هم به یک مثال تجاری در وضعیت الگوی سر و شانه ی وارونه می پردازیم. ما از همان قوانین حالت استاندارد الگو استفاده می کنیم و تنها به دلیل وارونه بودن الگو آنها را بر عکس کرده ایم.

در اینجا نمودار USD/CAD را از تاریخ ماه فوریه 2011 تا ماه ژانویه2011 مشاهده می کنید. خطوط مشکی رنگ بر روی نمودار نشان دهنده ی الگوی سر و شانه ی وارونه هستند.

توجه داشته باشید که این الگو پس از یک روند خرسی پدیدار شده و نوسانات قیمت را برعکس خواهد کرد. خط آبی رنگ روی تصویر همان خط گردن است. در اینجا خط گردن قله ها را به هم متصل می کند و نه دره ها، چرا که الگو وارونه شده است. جفت USD/CAD را زمانی می توان خرید که نوسانات قیمت سبب ایجاد شمعی در بالای خط گردن شوند. حد ضرر را باید در زیر شانه ی دوم مشخص نمود یعنی جایی که الگو تکمیل می شود.

سپس باید سایز الگوی سر و شانه بر عکس را مشخص کنید و آن را رو به بالا از نقطه شکست در خط گردن مشخص کنید. این مورد با فلش های سبز رنگ در نمودار نشان داده شده است.

قیمت ها پس از نشانه ی لانگ بر روی نمودار شروع به افزایش می کنند. با این وجود افزایش قیمت آنچان هم زیاد نیست و این مورد نشان دهنده عدم اطمینان در میان تریدرهاست. خطوط صورتی روی تصویر نشان می دهند که افزایش قیمت شبیه به یک consolidation با شکل یک مثلث انبساطی است. این نوع مثلث ها پتانسیل بازگشتی بالایی دارند. بنابراین بهترین گزینه در چنین زمانی بستن سریع معامله به محض رسیدن به هدف کمینه الگوی سر و شانه وارونه است.

نتیجه گیری

الگویی که در این مقاله به معرفی آن پرداختیم، یکی از قابل اطمینان ترین الگوهای نمودار در فارکس هستند. این الگو ها در زمان یک روند گاوی شکل می گیرند و پتانسیل وارونه کردن روند صعودی را دارند. نام الگوی سر و شانه از ظاهر ساختار آن بر روی نمودار گرفته شده است – سه قله که قله ی میانی بلند تر است.

الگوی سر و شانه شامل سه قله می شود: قله اول را باید در یک وضعیت روند گاوی پیدا کرد. قله دوم باید از قله اول بلند تر باشد. قله سوم باید از قله دوم پایین تر و تقریبا برابر با قله اول باشد.

برای ترید کردن در زمان پیدایش یک الگوی سر و شانه در نمودار  باید این قوانین را به کار ببرید:

ابتدا تشخیص یک الگوی معتبر سر و شانه و مشخص کردن هر یک از سه دره ای که تشکیل دهنده ی این الگو می باشند. دوم، ترسیم خط گردنی که از دره ها عبور کند. سوم، مشخص کردن شکست در الگوی سر و شانه. فروش دارایی ها در زمانی که نوسانات قیمت از خط گردن به سمت پایین حرکت می کنند. چهارم، مشخص کردن حد ضرر در بالای شانه دوم. پنجم، برای کمینه تحرکات قیمتی که با اندازه ی الگو برابر هستند ترید کنید – یعنی فاصله ی میان قله ی سر و خط گردن. ششم، اگر فکر می کنید که می توانید سود بیشتری از الگوی سر و شانه به دست آورید، می توانید مدت بیشتری هم به ترید ادامه دهید و منتظر پیدا کردن سر نخ هایی برای خروج باشید.

الگوی نموداری سر و شانه حالتی بر عکس هم دارد که به آن الگوی سر و شانه ی وارونه می گویند. برای تایید الگوی وارونه، باید به بررسی دره ها بپردازید (بر خلاف حالت عادی که به بررسی قله ها می پردازید). در حالت وارونه خط گردن را باید از میان دو قله ای که در اطراف سر قرار دارند ترسیم نمود. حد ضرر را باید در زیر دره ای مشخص کرد که مربوط به شانه ی دوم الگو است. هدف قیمت خود را با استفاده از قانون حرکت اندازه گیری شده تعیین کنید.