بررسی پروژه Initiative Q و ارز دیجیتال کیو

اینیشیتیو کیو (Initiative Q) که با نام ارز دیجیتال کیو (Q) یا توکن Q  نیز شناخته می شود به ‌تازگی در شبکه‌های اجتماعی بر سر زبان‌‌ها افتاده است و بسیاری از کاربران ایرانی و غیر ایرانی این پروژه را تبلیغ می کنند. احتمالاً شما هم اخیرا برای ثبت ‌نام در این طرح دعوت شده‌ باشید. سازندگان پروژه ادعا می کنند که این پروژه “شبکه پرداخت آینده” خواهد بود و هدف آن ایجاد یک ارز دیجیتال جدید است. پروژه اینیشیتیو کیو برای اولین بار در سال 2018 معرفی و راه اندازی شده و از آن زمان تا به حال اعلام می کند که به زودی شبکه خود را عملیاتی می کند. بسیاری از افراد با هیجان به Q دعوت می شوند در حالی که ابهامات بسیاری در رابطه با آن وجود دارد و برخی معتقدند که این فقط یک طرح هرمی با ایجاد وَهم سریع ثروتمند شدن و کلاهبرداری است. اما واقعا Initiative Q چیست ؟ هدف پروژه Initiative Q چیست ؟ آیا قرار است همه را پولدار کند و یا صرفا کلاهبرداری است؟ در ادامه به بررسی پروژه Initiative Q و ابهامات آن خواهیم پرداخت.

Initiative Q چیست ؟

اینیشیتیو کیو (Initiative Q) طرحی است که سازندگان آن ادعا می‌کنند قرار است به زودی به پول رایج جهانی تبدیل شود و فناوری پرداخت را در سرتاسر دنیا متحول کند. در واقع این طرح  در ابتدا با هدف جایگزینی سیستم‌های پرداخت سنتی معرفی شده است.

 Initiative Q در واقع یک ارز رمزنگاری نیست، بلکه یک پروژه اختصاص یافته برای ایجاد یک شبکه جهانی پرداخت بدون واسطه و با کارمزدهای بسیار پایین است. Initiative Q  مبتنی بر فناوری بلاک چین نیست، اما ادعا می کند که براساس “فناوری های جدید پرداخت” طراحی شده است. برخلاف معروف ترین ارزهای دیجیتال، این شبکه یک سیستم پولی متمرکز است که دارای ویژگی برگشت پذیری پرداخت خواهد بود.

تبلیغ‌کنندگان این پروژه مدعی هستند که این طرح را تیم پی‌پل که یکی از معروف ترین سیستم های پرداخت الکترونیکی جهانی است توسعه داده و در حال ایجاد یک سیستم پرداخت جهانی جدید است و برای گسترش پذیرش این سیستم در جهان، ارز دیجیتال اختصاصی این سیستم که Q نام دارد، بین کاربران اولیه توزیع می‌شود. تنها چیزی که کاربران برای ورود به این سیستم و دریافت ارز رایگان نیاز دارند، یک لینک دعوت و وارد کردن نام و ایمیل است. پس از ثبت نام باید از چند نفر برای مشارکت در شبکه دعوت کنید. با دعوت های سلسله مراتبی کاربران و ثبت نام کنندگان یک ساختار هرمی از افراد تازه‌ وارد شکل می‌گیرد.

یک شمارش‌گر در وب‌سایت رسمی این پروژه نشان می‌دهد که هرچقدر زودتر وارد این سیستم شوید، Qهای بیشتری دریافت خواهید کرد. بعد از ورود به شبکه، تعدادی ارز دیجیتال Q برای شما رزرو می‌‌شود و می توانید در آینده‌ای نامشخص آنها را دریافت کنید.

سیاست تشویقی این است که توکن کیو فرصتی است برای افرادی که در روز های ابتدایی معرفی بیت کوین شانس سرمایه گذاری بر روی آن را از دست داده اند. استدلال کیو این است که در روزهای اولیه معرفی بیت کوین، قیمت این ارز دیجیتال تنها چند سنت بود در حالی که امروز هر واحد بیت کوین هزاران دلار ارزش دارد.  جملات این چنینی د ر روز های اخیر در پیام‌رسان‌ها و شبکه‌‌های اجتماعی منتشر می شود و مردم را به ثبت نام و دریافت Initiative Q تشویق می کند. در واقع طراحان با استفاده از این شگرد تصور سودهای چندهزار درصدی را برای کاربران آسان ‌تر می کنند.

بنیانگذاران Initiative Q 

سار ویلف، بنیانگذار اصلی این پروژه، یک کارآفرین و بازیکن نیمه حرفه ای پوکر است. ویلف در مصاحبه ای گفته است که بیش از 20 سال است که آرزوی ایجاد یک ارز دیجیتال را دارد. سار ویلف با سیستم های پرداخت آشنایی کامل دارد و اولین استارتاپ پرداخت خود را در سال 1997 ، پس از انصراف از دانشگاه با هدف برنامه نویسی، راه اندازی کرد. پس از مدتی توانست شرکت پرداخت  Fraud Sciences را تاسیس کند که در سال 2008 توسط کمپانی پی پال خریداری شد. اگر این واقعیت را در نظر بگیریم که سار ویلف یک کارآفرین سریالی است می توانیم حدس و گمان هایی درباره این که سرانجام پروژه Initiative Q چیست داشته باشیم. اگر این پروژه موفقیت آمیز باشد سازندگان آن می توانند آن را با قیمت های بالایی به یکی از شرکت های بزرگ فناوری بفروشند. درست مشابه Fraud Sciences  ویلف در گذشته.

لارنس اچ وایت نیز یکی از حامیان و پشتیبانان مطرح پروژه Q است. لارنس اچ وایت یک اقتصاددان مشهور در دانشگاه است که سال هاست در حمایت از نظریه بانکداری آزاد فعالیت می کند. این اقتصاددان سال هاست که از عقیده خود مبنی بر ضرورت حذف پول های ملی و بانک های مرکزی دفاع می کند. وی به طور جدی با  سیستم مالی کنونی است که مبتنی بر عرضه پولی خصوصی بوده و توسط بانکهای مستقل شخصی اداره می شود ، مخالف است. بسیاری مشارکت وایت را در این پروژه غیرمنطقی تلقی می کنند زیرا بر خلاف اعتقاد او، ارزهای دیجیتال توسط هیچ دولت یا قدرتی کنترل و اداره نمی شوند. وایت در مصاحبه اخیر خود گفته است که از همان مراحل اولیه بیت کوین، این پدیده را مورد مطالعه قرار داده است، و از این که در آن زمان روی آن به اندازه کافی سرمایه گذاری نکرده، متاسف است.

آینده Initiative Q چیست ؟

حال که میدانید به طور کلی هدف پروژه Initiative Q چیست ، قبل از پیش بینی اینکه آینده Initiative Q چیست باید ادعاهای این طرح و ابهامات آن را بررسی کنیم.

اول از همه ادعای ارتباطات این پروژه به‌ پی‌پل کاملا بی اساس است. بر خلاف اینکه تبلیغ‌کنندگان Q می‌گویند که شرکت پی‌پل، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های پرداخت جهان، در این پروژه شرکت دارد این ادعا کاملاً غلط است. در واقع می توان گفت که Initiative Q  از اعتبار نام پی پال سوء استفاده می کند. سار ویلف (بنیانگذار پروژه) از موسسان پی پال نیست و تنها شرکت Fraud Sciences را تاسیس کرده است که در سال 2008 توسط پی پال خریداری شده است و مدتی هم به‌عنوان کارمند پی‌پل در این شرکت حضور داشته است.  پس این ادعا که گفته می‌شود Q را بنیان‌گذاران پی‌پل راه‌اندازی کرده‌اند، کاملا کذب است.

ویلف تا کنون تعداد زیادی از پروژه مختلف را شروع کرده است که هیچ‌کدام از آنها به سرانجام نرسیده اند. با وجود اینکه ویلف پروژه Q را سیستم پرداخت آینده معرفی می‌کند، در حال حاضر روی پروژه دیگری که «Bzigo» نام دارد تمرکز کرده است.

به نظر می رسد هدف اصلی پروژه Initiative Q فقط جذب مخاطب است. در وب ‌سایت این پروژه ادعا شده است که سیستم‌های پرداخت امروزی «قدیمی و ناکارآمد» هستند اما هیچ استدلالی برای اثبات  این ناکارآمدی بیان نشده است. این در حالی است که در حال حاضر ابزارهایی مانند ویزا و مسترکارت به‌عنوان روش‌های پرداخت متمرکز و ارزهای دیجیتال مانند به‌ عنوان روش های پرداخت غیرمتمرکز، روز به روز در حال بهبود می باشند.

اینکه این پروژه بلاک چینی است یا خیر در ابهام قرار دارد و مشخص نیست. تا امروز هیچ کدی از آن منتشر نشده است. معلوم نیست که این پروژه متمرکز است یا نه و هیچ مدل اقتصادی مشخصی ندارد. در حالی که وب سایت این پروژه هیچ اطلاعات و سند و مدرکی برای ارائه ندارد تنها تلاش می کند مخاطب بیشتری جذب کند.

از سوی دیگر در وب ‌سایت Q ادعا شده است که قیمت هر واحد از این ارز دیجیتال 1 دلار خواهد شد در حالی که قیمت‌ در بازار با اصل عرضه و تقاضا تعیین می‌شود تعیین قیمت تضمینی برای یک ارز دور از منطق و استدلال است. چیزی که واضح است این است که هر پدیده‌ای نمی‌تواند تبدیل به پول شود. پول ماهیت خاصی دارد و باید ویژگی‌هایی مانند کمیابی و مقبولیت را داشته باشد. اما Q هیچ‌کدام از این ویژگی‌ها را ندارد چرا که به‌ صورت بی‌حد و حصر بین کاربران توزیع می‌شود و تنها با ثبت نام با ایمیل های متعدد در این طرح، می‌توانید چند ده ‌هزار Q رزرو کنید.

بر اساس ادعای سازندگان عرضه  ارز Q دو تریلیون خواهد بود که 80 درصد آن به افراد ثبت نام شده از طریق دعوت اختصاص داده می شود. همچنین پس از توزیع دور اول، Q های بیشتری عرضه خواهد شد.

طبق گفته ویلف، Initiative Q  در آرژانتین، برزیل، بریتانیا، اسپانیا، هند، آلمان، کانادا و ایالات متحده آمریکا کاربران زیادی داشته است و طی یک دهه آینده، این سیستم پرداخت به یک شبکه جهانی تبدیل خواهد شد.اما این تنها در صورت فعال شدن شبکه اتفاق خواهد افتاد.

Initiative Q  با ایده توزیع ارز رایگان افراد را تشویق می کند که سریع تر ثبت نام کنند و دوستان خود را برای پیوستن به این شبکه تشویق کنند تا پاداش آنها بیشتر شود وQ های بیشتری دریافت کنند. این رویه، ابهامات و سوء ظن های زیادی را بوجود آورده است.

به طور کلی قیمت‌گذاری این پروژه‌ بدون پشتوانه علمی غیر منطقی است و از سوی دیگر  ادعاها مبنی بر ارتباط داشتن این پروژه با پی‌پل دروغ است. بنابراین حتی اگر این پروژه کلاهبرداری هم نباشد، در بهترین حالت شکست خواهد خورد.

تمرکز بر روی رایگان بودن

وقتی به تبلیغ‌کنندگان Initiative Q گفته می‌شود این پروژه ابهامات بسیاری دارد می‌گویند برای فعالیت در این طرح پولی از متقاضیان دریافت نخواهد شد بنابراین اگر به نتیجه‌ای نرسد، ضرری نیز وجود ندارد. با این حال حتی اگر پیوستن به Initiative Q رایگان باشد کاربران بهای آن را با اطلاعات و زمان خواهند داد.

همانطور که می دانید داده‌ها و اطلاعات مهم ترین بخش از دنیای امروز هستند. غول‌های اقتصادی بزرگ دنیا در حال حاضر شرکت‌هایی هستند که حجم انبوهی از اطلاعات را در اختیار دارند چرا که ارزش داده‌ها و اطلاعات میلیاردها دلار است. برای کاربران و افرادی در وب سایت Initiative Q ثبت نام می کنند ارائه اسم و آدرس ایمیل مسئله ای پیش پا افتاده است، اما میلیون‌ها آدرس ایمیل، منبعی از قدرت و ثروت است که می توان استفاده های متفاوتی از آن کرد.

نکته قابل توجه این است که این وب سایت درباره رزرو ارز صحبت می کند و حرفی از خرید ارز در میان نیست و سازندگان ممکن است در آینده برای آزاد کردن ارزهای Q از کاربران ارز فیات درخواست کنند.

تفاوت ارز Q با بیت کوین

بیت کوین یک ارز رمزنگاری و دیجیتال است که زیر نظر هیچ دولتی کار نمی کند و هیچ بانک مرکزی آن را ردیابی نمی کند. بیت کوین یک بلاک چین اصولی دارد و سریع و قابل اعتماد است. بر اساس ادعای سازندگان کیو ارزهای رمزنگاری مانند بیت کوین  به خاطر نیاز قدرت محاسباتی زیاد و مصرف بالای انرژی مورد انتقاد قرار می گیرند اما ارز Q رمزپایه نیست. ارزهای Q از طریق ثبت نام و ارجاع توزیع می شوند. در حالیکه  قیمت ارزهای رمزنگاری بی ثبات است و تحت نظارت و یا اختیار قدرت یا دولتی نیست ، هدف Initiative Q  این است که سیستمی در حیطه نظارت ها بسازد که در آن شکل پایدار از پول  1Q= 1$ ایجاد شود.

چیزی که غیر قابل انکار است این است که یک پروژه تقریبا ناشناخته توانسته هیاهوی گسترده ای را در سراسر دنیا ایجاد کند.

رزرو ارزهای Q

در حال حاضر، توزیع ارزهای Q  فقط از طریق دعوت نامه انجام می شود. به عبارت دیگر ارزهای Q فقط با دریافت لینک از یک کاربر که قبلا ثبت نام کرده، قابل رزرو هستند. بر اساس اطلاعیه های این پروژه هر چه تعداد کاربرانی که ثبت نام می کنند بیشتر باشد، ارزهای کمتری را می توان رزرو کرد. بنابراین این پروژه موقعیتی می سازد که در آن فقط کسانی که به موقع ثبت نام کرده باشند سود می برند.

همانطور که اشاره شد برای ثبت نام و رزرو این ارز جدید فقط به نام، نام خانوادگی و یک ایمیل نیاز است و اگر کاربر پس از ثبت نام، لینک دعوت را برای دوستان دیگر خود ارسال کند، ارزهای بیشتری رزرو می کند.

در حال حاضر، Initiative Q برای رزرو ارزها پولی درخواست نمی کند، و متقاضیان فقط با  داشتن یک آدرس ایمیل و وارد کردن نام می توانند ارزهای Q را رزرو کنند. با این شرایط شاید سوال کنید پس هدف Initiative Q چیست ؟ به نظر میرسد هدف این پروژه فقط جذب مخاطب است.

فومو یا ترس از عقب ماندن در بین کاربران

رویه دعوت Initiative Q ترس از دست دادن یا فومو(Fear Of Missing Out) را در بین کاربران ایجاد می کند. استفاده از عباراتی مانند “هر چه افراد بیشتری وارد شوند، مقدار Q ها کمتر می شود” و “هرچه زودتر به پروژه ملحق شوید پاداش بیشتری دریافت می کنید” در کنار تاکید بر رایگان بود ثبت نام و این که “چیزی برای از دست دادن وجود ندارد، در صورت موفقیت جهانی این سیستم پرداخت، ارزش ارزهای Q بیشتر خواهد شد”  باعث می شود بسیاری از افراد به دلیل ترس از دست دادن فرصت پولدار شدن به این پروژه ملحق شوند.

این پروژه برای خیلی ها “ریسک معکوس” محسوب می شود و شرکت نکردن در آن ترس از دست دادن موقعیت را تحریک می کند. برای پیروزی طمع بر عقل، در این پروژه به صورت مداوم از مثال موفقیت بیت کوین استفاده می شود: ” اگر هفت سال پیش موقعیت دریافت بیت کوین را از دست داده اید، اکنون می توانید از فرصت بوجود آمده استفاده کنید”. به لطف صعود باورنکردنی بازار ارزهایدیجیتال در سال های اخیر، این پروژه خود را فراگیر کرد و توانسته است افراد زیادی را متقاعد به ثبت نام کند.

آیا این پروژه هرمی و کلاهبرداری است؟

بسیاری از کارشناسان معتقدند که اگرچه سازندگان این پروژه از سطح علمی بالایی برخوردار هستند، اما به نظر می رسد که برنامه هایشان با هدف کلاهبرداری به دنیا ارائه شده است. سازوکار این پروژه به این صورت است که اگر کاربر جدید باشید می توانید به  Initiative Q  ملحق شوید و هر تازه وارد می تواند لینک دعوت را برای 5 نفر از دوستانش ارسال کند و در صورتی که آنها نیز ثبت نام کنند، Q های بیشتری به کاربر پاداش داده خواهد شد. حتی با این که شرکت در این پروژه رایگان است، این فرآیند به معنای واقعی کلمه یک طرح هرمی است.

با این حال ویلف، سازنده اصلی Initiative Q   با این نظریه مخالف است و تفاوت عمده این پروژه و طرح های هرمی را عدم دریافت پول می داند. ویلف ادعا می کند که طرح های هرمی یا پانزی از طریق پیوستن کاربران جدید به شبکه درآمد کسب می کنند و این یک طرح کلاهبرداری است. در حالی که  Q از کاربران هیچ پولی  نمی گیرد و با پیوستن تعداد زیادی کاربر به این شبکه یک پشتوانه بزرگی برای آن بوجود خواهد آمد که باعث می شود ارز Q ارزش پیدا خواهد کرد.

 آنچه Q وعده می دهد تنها امیدهای واهی به نظر می رسد که باید به آینده داشت.

سوالی که مطرح می شود این است که اگر این سیستم پرداخت شکست بخورد و هرگز فعال نشود، آیا نام و ایمیل های جمع آوری شده توسط این شبکه امن خواهند ماند؟ یا اطلاعات کاربران به یک منبع برای هکرها و کلاهبرداران تبدیل خواهد شد؟

در مورد Initiative Q نظرات موافق و مخالف زیادی وجود دارد. با این حال با در نظر گرفتن این که مردم در سراسر دنیا هنوز درک کامل و درستی از ارزهای دیجیتال و استفاده از آنها به جای ارزهای فیات ندارند، احتیاط منطقی تر خواهد بود چرا که طرح ها و پروژه های کلاهبرداری در همه زمینه ها وجود دارد.

حتی اگر پروژه Q کلاهبرداری و پانزی نباشد و از اطلاعات شخصی کاربران سو استفاده نکند، باز هم وقت گذاشتن بر روی سرویسی که هیچ برنامه‌ای ندارد، و امید داشتن به توکنی که در هیچ جا لیست نشده است، هیچکس آن را نمی‌شناسد و نمی‌توان آن را خرید و فروش کرد منطقی نیست.

سوالی که این روز ها ذهن همه کاربران را به خود مشغول کرده است این است که آیا Initiative Q کلاهبرداری است یا یک محصول واقعی؟ و آینده Initiative Q چیست؟ چیزی که مشخص است این است که Initiative Q  سراسر ابهام و بی برنامگی است. با این حال برای اینکه ارزیابی واضحی از این پروژه داشته باشیم ، باید منتظر بمانیم و تحولات آینده این پروژه را مشاهده کنیم.