کارمزد تراکنش در ارزهای دیجیتال چیست و چرا باید آن را بپردازیم؟

حتما شما هم متوجه شده اید که اگر بخواهیم مقداری از ارز دیجیتال خود را از آدرسی به آدرس دیگر انتقال بدهید و یا از صرافی ها ارز دیجیتال بخرید و آن را به کیف پول خود انتقال دهید، باید مبلغی را به عنوان کارمزد بپردازید. تراکنش‌های ارزهای دیجیتال نیز مانند بسیاری از تراکنش‌های روزمره، کارمزد و هزینه دارند. کارمزد تراکنش شبکه (transaction fee) هر بار که انتقالی صورت گیرد با توجه به فاکتور های مختلف محاسبه می شود. برای درک بهتر مفهوم کامزد تراکنش، علت پرداخت و نحوه محاسبه آن در ادامه با ما همراه باشید.

کارمزد تراکنش در ارزهای دیجیتال چیست؟

همانطور که می دانید همه تراکنش ها باید در بلاکچین ذخیره شوند. بنابراین انجام تراکنش‌ها در بلاک ‌چین‌ها هزینه دارد. این هزینه که تحت عنوان کارمزد تراکنش شناخته می شود صرف هزینه‌های کسانی که با استخراج کردن ارزهای دیجیتال، درتلاش هستند تا کارایی آن را حفظ کنند، می شود. در واقع درآمدهای ماینرها از این کارمزدها به دست می آید.

کارمزد تراکنش ها چگونه تعیین می شوند؟

تعیین نرخ کارمزد یک تراکنش به عوامل مختلفی بستگی دارد و با توجه به شبکه ‌ای که استفاده می ‌کنید، متفاوت است. به عبارت دیگر کارمزد انتقال در یک تراکنش خرید یا فروش بیت کوین، متفاوت از کارمزد تراکنش معاملات انجام ‌شده در شبکه اتریوم محاسبه و دریافت می شود. علاوه براین، هزینه ‌ای که بابت کارمزد در یک شبکه دریافت می گردد، مقدار ثابتی ندارد و با توجه به تقاضای بازار،ظرفیت شبکه برای تأیید تراکنش و عواملی از این قبیل متغیر و در حال نوسان است.

مهم ترین عامل تعیین کننده میزان این کارمزد‌ها شلوغی و ازدحام شبکه بلاکچین است. در چنین شرایطی کاربرانی که عجله دارند و تمایل به انجام سریعتر تراکنش های خود دارند، می توانند کارمزد بیشتری پرداخت کنند. به این صورت ماینرها تراکنش های با کارمزد بیشتر را در ابتدای صف انجام تراکنش ها قرار می‌ دهند و آنها را زودتر پردازش می کنند.

با این حال کارمزد تراکنش ها در بیشتر صرافی ها ثابت هستند اما در رابطه با تراکنش های برخی کیف پول ها ممکن است برای کاربران این امکان گذاشته شده باشد که کارمزد تراکنش را تنظیم کنند. می توان گفت که دو فاکتور اصلی تعیین کننده هزینه پردازش تراکنش ها بزرگی تراکنش و نیز تقاضا برای فضای بلوک در بلاکچین است. تراکنش های بزرگتر به فضای بیشتری در بلوک احتیاج دارند. بنابراین تایید آنها در مقایسه با معاملات کوچک تر، زمان بیشتری نیاز خواهد داشت.

به طور کلی هر ارز با توجه به شبکه و بلاکچینی که برروی آن قرار گرفته است میزان کارمزد منحصر به فرد خود را دارد. میانگین کارمزد تراکنش ها در شبکه بیت کوین از سال 2009 که این ارز دیجیتال معرفی شده است، با توجه به افزایش کاربرد و استفاده از آن، به تدریج افزایش یافته است. در این میان اتریوم به کارمزد های بالا برای انجام تراکنش هایش شناخته شده است.  این بلاکچین برای محاسبه ‌ی کارمزد خود از سیستمی به نام گس استفاده می ‌کند. برای اطلاع بیشتر درباره گس اتریوم و نحوه محاسبه آن می توانید به مقالات قبلی سایت مراجعه کنید.

با توجه به اینکه برخی از شبکه ها مشکل مقیاس پذیری دارند و فقط می توانند مقدار محدودی از داده ها را در هر بلوک داشته باشند، ماینرها فقط می توانند تعداد محدودی از تراکنش ها را در یک بازه زمانی خاص تایید کنند. در زمان هایی که که تعداد زیادی از  کاربران به طور همزمان، به انجام تراکنش ها در بلاکچین می پردازند، تقاضا برای فضا در بلوک افزایش می یابد و تعداد تراکنش های قرار گرفته در صف تایید افزایش می یابد. در این شرایط گفته می شود که شبکه ها با ازدحام مواجه شده اند و کارمزد ها افزایش می یابد.

چرا باید کارمزد تراکنش ها پرداخت شود؟

کارمزد تراکنش در واقع پاداش ماینرها یا تأییدکنندگان (Validators) در شبکه بلاکچین است. در واقع این کارمزدها برای به منظور ترغیب ماینرها برای ادامه فعالیت در شبکه پرداخت می‌شوند. ولیدیتورها یا استخراج کنندگان  برای تأیید معاملات و حفظ امنیت شبکه از قدرت محسباتی خود استفاده می ‌کنند و در ازای آن پاداش دریافت می ‌کنند. با دریافت کارمزد و صرف آن برای پاداش ماینر ها، این افراد انگیزۀ بیشتری برای ادامۀ کار خود پیدا می ‌کنند و هر دو طرف ، هم معامله کنندگان و هم ماینر ها، سود خواهند برد.

جالب است بدانید که برای اولین بار، کارمزد تراکنش ها در شبکه بیت کوین به عنوان ابزار ضد اسپم، جلوگیری از حملات کاربران مخرب، معرفی شده بود اما به مرور زمان به یکی از جنبه های بسیار ضروری در بلاک چین بیت کوین و سایر بلاک چین ها تبدیل شد.

علت افزایش کارمزد ها چیست؟

شاید این سوال برای شما به وجود بیاید که علت نوسان و در اغلب موارد افرایش نرخ کارمزد ها در طول زمان چیست؟ کارمزدها معمولاً متناسب با افزایش کارآیی و محبوبیت شبکه‌های ارزهای دیجیتال افزایش پیدا می کنند. با افزایش محبوبیت یک ارز دیجیتال یا یک بلاکچین، افراد بیشتری در شبکه به انجام معاملات می پردازند. با کمبود منابع و افزایش تقاضا فشار بر شبکه بلاکچین افزایش پیدا می کند و در نتیجه کارمزد شبکه هم زیاد می شود، در حالی که سرعت پردازش نیز کاهش می یابد.

این ها در واقع همه به مشکل مقیاس پذیری بلاک چین بازمیگردد. برای مثال فرض کنید اندازه ی هر بلاک در شبکه A چیزی حدود 1 مگابایت است. این اندازه تعداد تراکنش ‌ها در واحد زمان را محدود می ‌کند به طوری که در شبکه A  در هر ثانیه 7 تراکنش پردازش می شود. در مواردی که افزایش تقاضا رخ به وجود بیاید و معاملات در بلاک چین افزایش پیدا کنند‌، تعداد تراکنش‌ها بیشتر می‌ شوند، در حالی که اندازه بلاک‌ها ثابت هستند. در نتیجه تأیید تراکنش‌ها و پردازش آنها کند می شود. این کندی باعث می شود تا کاربران حاضر به پرداخت کارمزدهای بیشتری شوند تا تراکنش‌ آنها سریع ‌تر تأیید شود.