پارسه واحد پول خرد ملی | هر یک تومان برابر با 100 پارسه

رئیس جمهور لایحه حذف چهار صفر از پول ملی و تغییر واحد پول ملی را که در جلسه ۱۳ مرداد ۱۳۹۸ هیات وزیران به پیشنهاد بانک مرکزی به تصویب رسید، برای طی تشریفات قانونی به مجلس شورای اسلامی ارسال کرد. طبق این لایحه هر تومان جدید برابر ۱۰۰۰۰ ریال فعلی و ۱۰۰ ریال پارسه است. بنابراین پارسه واحد پول خرد جدید قلمداد می شود.

براساس این لایحه واحد پول ایران از ریال به تومان تغییر می یابد و هر تومان برابر ده هزار ریال جاری و معادل یک صد پارسه است. بر همین اساس برابری پول ‌های خارجی نسبت به تومان و نرخ خرید و فروش ارز توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در چهارچوب نظام ارزی حاکم و با رعایت ذخایر ارزی و در صورت ضرورت تعهدات کشور در مقابل صندوق بین­‌المللی پول، محاسبه و تعیین می شود.

همچنین دوره گردش موازی و اعتبار هم زمان تومان و ریال که در این قانون دوره ‌گذار نامیده می شود، حداکثر دو سال خواهد بود. طریقه جمع‌ آوری و شرایط خروج اسکنا ­‌ها و سکه های ریال از جریان، بر طبق قانون پولی و بانکی کشور حسب مورد، تعیین یا اجرا می ‌شود. بر این اساس و پس از پایان دوره‌ گذار، تعهداتی که پیش از این براساس واحد پول ریال ایجاد شده است، تنها با واحد پول تومان قابل ایفا خواهد بود.

همچنین بانک مرکزی موظف است ظرف دو سال از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون، ترتیبات اجرایی لازم را جهت آغاز دوره گذار فراهم کند. آیین نامه اجرایی این قانون ظرف سه ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن، توسط بانک مرکزی تهیه و به تصویب هیات وزیران می رسد.

پارسه

پارسه که نام دیگر تخت جمشید است، یکی از نام های منتخب مردم در نظرسنجی بانک مرکزی در سال ۱۳۹۰ است. پارسه، پارس، نور و دریک نام های پیشنهادی مردم بود که در کنار اسامی پیشنهادی بانک مرکزی در این نظر سنجی ذکر شده بود.

همان طور که اشاره شد، هر 100 پارسه یک تومان است و در واقع می توان هر 100 ریال (یا 10 تومان) کنونی را معادل یک پارسه در واحد پول جدید قلمداد کرد. به این صورت اگر قیمت دلار را 116500 ریال در نظر بگیریم، معادل 11 تومان و 65 پارسه می شود؛ یا اگر قیمت سکه را 41575000 ریال در نظر بگیریم، معادل 4157 تومان و 50 پارسه می شود.

عملکرد پارسه شبیه به سنت (Cent) در دلار است که در آن جا هر دلار معادل 100 سنت بوده و حال در واحد پول جدید ایران، هر 1 تومان معادل 100 پارسه خواهد شد. البته پیش از این و قبل از افت شدید قیمت ریال، واحدهایی چون قِرون نیز وجود داشت که سال ها است دیگر از آن استفاده نمی شود، و احتمال دارد که با گذشت چندین سال و وجود تورم فعلی، پارسه نیز به فراموشی سپرده شود!

هر چند که ممکن است با اجرای این طرح، مدتی طول بکشد تا همه مردم به آن عادت کنند، اما نکته آن جاست که بسیاری از مردم در مکالمات روزانه خود در حال حاضر نیز به همین شکل سخن می گویند. برای مثال اگر قیمت کالایی ۶۰ هزار تومان باشد، اغلب فروشندگان از ترکیب ۶۰ تومان برای گفتن قیمت به مشتری استفاده می کنند که در نظام جدید نیز همین خواهد بود.

حذف صفر از پول ملی در دیگر کشورها

از سال ۱۹۲۳ یعنی حدود ۹۵ سال پیش تا کنون، بیش از ۵۰ کشور دنیا تصمیم گرفته اند که واحد پولشان را با حذف صفر تقویت کنند. فرقی نمی کند کشور ضعیف و قوی، همه جور کشور‌ها تجربه حذف صفر از واحد پول ملی را دارند.

تا ابتدای دهه ۱۹۴۰ حذف صفر از پول ملی تنها در منطقه اروپا اجرا شد. از ابتدای دهه ۱۹۷۰ تا ابتدای دهه ۱۹۹۰، کشور‌های آمریکای جنوبی از نظر دفعات و تعداد حذف صفر، از همه پیش رو تر بودند، اما در دهه ۱۹۹۰ این سیاست در سایر مناطق جهان نیز اجرا شد که به لحاظ دفعات اجرا جهش قابل توجهی نسبت به دور‌ه های قبل داشته است.

رکورد دار حذف صفر کشور زیمباوه است که یک بار در سال ۲۰۰۸ میلادی ۱۰ صفر از پول ملی خود را حذف کرد. هر چند این طرح نتیجه ای در کنترل تورم نداشت و این کشور مجبور شد سال بعد یعنی ۲۰۰۹ دوباره ۱۲ صفر دیگر از واحد پول ملی خود را پاک کند. آخرین کشوری که صفر‌های پول ملی خود را کاهش داده، بلاروس واقع در شرق اروپا است که در سال ۲۰۱۶ پاک کردن چهار صفر از پول ملی را در دستور کار قرار داد.

تاثیر حذف صفر از پول ملی

واقعیت این است که حذف چهار صفر از پول ملی، اثری واقعی بر زندگی مردم ندارد اما اثر روانی تورم را کاهش خواهد داد. روشن است که وقتی پول درشت در بازار معامله شود، امکان هدر رفت پول افزایش یافته و در معاملات پول با ارزش پایین در نظر گرفته نمی شود اما با حذف صفر، امکان این که معاملات با دقت بالاتری صورت گیرد، بیشتر می شود.

مزایای حذف صفر از پول ملی

• تسهیل نقل و انتقال پول و کاستن از حجم و مخاطرات آن در مقیاس کلان
• صرفه جویی در هزینه های چاپ اسکناس
• صرفه جویی در وقت نیروهای انسانی و هزینه معاملاتی در موضوعات مالی کشور
• تسهیل تنظیم و تحلیل صورت حساب های مالی و اثرات مثبت روانی در جامعه و مردم
• سهولت در مبادلات و نگه داری ساده تر حساب ها، ارقام و تراز نامه ها
• اشغال فضای کمتر آمار و اطلاعات مالی در حافظه رایانه
• کاهش نیاز به استفاده از چک های بانکی به شکل بی رویه و غیر منطقی
• شکیل تر شدن ظاهر اسکناس ها
• کاهش تسهیلات فعالیت دستگاه های خود پرداز