پروکسی چیست و چگونه کار می کند؟

از زمانی که اپلیکیشن پیام رسان تلگرام فیلتر شد، مردم عادی نیز با ابزار های تغییر آی پی آشنا شدند. پروکسی و VPN دو نوع از کاربردی ترین ابزار هایی هستند که اکثر مردم برای تغییر موقعیت جغرافیایی و استفاده از خدمات تحریم شده استفاده می کنند. اما این تنها کاربرد پروکسی نیست و این ابزار کاربردی تر از آن چیزی است که ما تصور می کنیم! در این مقاله به بررسی این موضوع می پردازیم که Proxy چیست؟ چگونه کار می کند؟ با ما همراه باشید.

پروکسی چیست؟

Proxy نوعی واسطه و درگاه بین شما و اینترنت است. پروکسی در واقع نوعی سرور میانجی است که کاربر نهایی را از وب سایت هایی که در آن ها به گشت و گذار می پردازد جدا می کند. بر اساس نوع استفاده، نیازها یا سیاست شرکت، پروکسی سرورها سطح مختلفی از کارکرد، امنیت، و حریم خصوصی را در اختیار کاربران قرار می دهند.

زمانی که از پروکسی استفاده می کنید، ترافیک اینترنت در مسیر خود برای رسیدن به آدرس اینترنتی درخواست شده از سوی شما از این سرور عبور می کند. سپس، درخواست شما از همین پروکسی به سوی شما فرستاده می شود (البته استثناهایی برای این قاعده وجود دارد). در ادامه، پروکسی سرور داده های دریافت شده از وب سایت را برای شما ارسال می کند.

اگر این تمام کاری است که پروکسی سرور انجام می دهد، اصلا چرا باید از آن استفاده کرد؟ چرا مستقیم و بدون واسطه به سایت مدنظرمان نرویم؟

پروکسی سرورهای مدرن وظایفشان محدود به ایفای نقش میانجی بین کاربر و وب سایت نیست و وظایف بسیاری زیادی دارند که همگی به حیطه بهبود عملکرد شبکه و ایمنی داده مربوط می شوند. Proxy ها به عنوان دیوار آتشین و فیلتر وب عمل می کنند، امکان ایجاد شبکه های اشتراکی را فراهم کرده و برای افزایش سرعت پردازش درخواست های رایج کاربران از داده های کش (cache) استفاده می کنند. یک پروکسی سرور خوب از کاربر و شبکه در برابر تهدیدات موجود در دنیای اینترنت محافظت می کند. در نهایت، پروکسی ها می توانند سطح بالایی از حریم خصوصی را برای کاربران به ارمغان بیاورند.

پروکسی چگونه عمل می کنند؟

تمام کامپیوترهایی که به اینترنت متصل هستند باید آی پی آدرس (IP adress) منحصر به فردی داشته باشند. می توانید این آی پی آدرس را به عنوان آدرس خیابان و محل سکونت کامپیوترتان در نظر بگیرید. درست همانگونه که شرکت پست برای رساندن نامه به منزل تان به آدرس شما نیاز دارد، اینترنت هم برای ارسال و دریافت صحیح اطلاعات به کامپیوتر مدنظر به آی پی آدرس متکی است.

پروکسی سرور در واقع کامپیوتری در فضای اینترنت است که آی پی آدرس منحصر به فرد خودش را دارد و کامپیوتر شما این آدرس را می داند. هنگامی که درخواست دسترسی به یک سایت را دارید، این درخواست ابتدا به پروکسی می رود. سپس، پروکسی سرور درخواست را از جانب شما مطرح کرده، پاسخ را از وب سرور هدف دریافت نموده و صفحه مدنظرتان را برای شما ارسال می کند. بدین ترتیب، شما می توانید این صفحه را در مرورگرتان مشاهده کنید.

زمانی که پروکسی درخواست تان را برای شما ارسال می کند، می تواند داده ها را تغییر داده و در عین حال، اطلاعاتی را برایتان ارسال کند که انتظار دیدنشان روی صفحه مرورگر را دارید. پروکسی می تواند آی پی تان را تغییر دهد تا وب سرور نتواند مکان شما در دنیا را شناسایی و ردیابی کند. علاوه بر این، پروکسی سرور می تواند داده های شما را رمزگذاری کند تا هنگام انتقال برای دیگران غیر قابل خواندن باشند. در نهایت، Proxy می تواند بر اساس آی پی آدرس شما، دسترسی به برخی از صفحات اینترنتی خاص را مسدود کند.

چرا باید از پروکسی استفاده کنیم؟

سازمان ها و اشخاص به چند دلیل از ابن ابزار استفاده می کنند.

کنترل استفاده کارکنان و فرزندان از اینترنت

سازمان ها و والدین برای کنترل و نظارت بر نحوه استفاده کارکنان و فرزندانشان از اینترنت از Proxy استفاده می کنند. اکثر سازمان ها نمی خواهند کارمندانشان هنگام حضور در شرکت از وب سایت های خاصی بازدید کنند و برای این منظور، به جای اینکه محترمانه از شما بخواهند وارد این سایت ها نشوید، پروکسی را طوری تنظیم می کنند که جلوی دسترسی شما به این وب سایت ها را بگیرد. علاوه بر این، آن ها می توانند بر همه درخواست های اینترنتی مطرح شما از سوی (سایت هایی که رفته اید) نظارت داشته و آن ها را در سیستم ثبت کنند. بدین ترتیب، ممکن است جلوی دسترسی به وب سایت ها را نگیرند، اما دقیقا می دانند که چه میزان از زمان حضور در شرکت را صرف وب گردی و تفریح در اینترنت کرده اید!

صرفه جویی در پهنای باند و بهبود سرعت اینترنت

سازمان ها همچنین می توانند با استفاده از این ابزار عملکرد کلی شبکه را بهبود بخشند. پروکسی سرورها می توانند وب سایت های محبوب و پر ترافیک را کش کرده (یعنی نسخه ای از آن را به صورت محلی روی خود ذخیره کنند) تا زمانی که مثلا به آدرس Xchange98.cash مراجعه می کنید، ابتدا نسخه ذخیر شده بر روی خود را بررسی کنند تا ببیند آیا این نسخه آخرین و جدیدترین نسخه وب سایت مذکور است یا خیر و در صورت مثبت بودن پاسخ، نسخه ذخیره شده بر روی خود را برایتان ارسال می کنند. این یعنی زمانی که صدها نفر به صورت همزمان از یک پروکسی به آدرس Xchange98.cash مراجعه می کنند، سرور پروکسی فقط یک درخواست به سایت اکسچنج 98 ارسال می کند. بدین ترتیب، در پهنای باند سازمان صرفه جویی شده و عملکرد شبکه بهبود می یابد.

بهبود حریم خصوصی

هم افراد و هم سازمان ها به منظور افزایش حریم خصوصی شان از پروکسی سرور استفاده می کنند. برخی از پروکسی سرورها آی پی آدرستان را تغییر می دهند و برخی نیز اطلاعات موجود در درخواست را شناسایی و بررسی می کنند. این یعنی سرور مقصد نمی داند چه کسی درخواست اولیه و اصلی را مطرح کرده است. بدین ترتیب، اطلاعات شخصی و صفحات مورد علاقه شما لو نمی رود و حریم خصوصی تان در فضای اینترنت امنیت بیشتری خواهد داشت.

بهبود امنیت

proxy هاعلاوه بر بهبود حریم خصوصی، امنیت را نیز بهبود می بخشند. می تواند پروکسی را طوری تنظیم کنید که صفحات وب درخواست شده از سوی شما را رمزگذاری کند تا افرادی که به دنبال تعاملات و اطلاعات شما هستند نتوانند به هدف شوم خود دست یابند. علاوه بر این، پروکسی سرور جلوی دسترسی به وب سایت های خطرناک و حاوی بدافزار را می گیرد. سازمان ها می توانند در کنار پروکسی سرور از VPN استفاده کنند تا کاربرانی که از راه دور و خارج از سازمان با آن ها کار می کنند همیشه از طریق پروکسی شرکت به اینترنت متصل شوند.VPN در واقع نوعی اتصال مستقیم به شبکه شرکت است که سازمان ها از آن برای کار با کاربران خارج از شرکت و راه دور استفاده می کنند. با استفاده از وی پی ان، شرکت ها می توانند از دسترسی کاربران خود به منابع مورد نیازشان (ایمیل، داده های اینترنتی) اطمینان حاصل کرده و آن ها را کنترل کنند و در عین حال، اتصال امنی برای کاربران فراهم کنند تا از اطلاعات شرکت محافظت شود.

دسترسی به منابعی که جلوی دسترسی به آن ها گرفته شده است

Proxy ها به کاربران اجازه می دهند محدودیت های اعمال شده توسط شرکت ها یا دولت ها را دور بزنند و به محتوی مدنظرشان دسترسی داشته باشند. آیا وب سایت پخش آنلاین بازی تیم محبوبتان مسدود شده است؟ به پروکسی سروری در آن سوی دنیا وصل شوید و از تماشای بازی لذت ببرید. استفاده از وی پی ان باعث می شود اینطور به نظر برسد که شما در هامبورگ آلمان هستید، در حالیکه در مشهد یا تهران پشت سیستم یا جلوی گوشی نشسته اید. دولت های چند کشور دسترسی به اینترنت را شدیدا محدود کرده و بر آن نظارت زیادی دارند. استفاده از Proxy باعث می شود تا کاربران این کشورها بتوانند به اینترنت بدون محدودیت و سانسور دسترسی داشته باشند.

حالا که می دانید چرا سازمان ها و افراد از پروکسی سرور استفاده می کنند، بهتر است از معایب و خطرات سرور پروکسی نیز آگاه شوید.

خطرات استفاده از پروکسی

هنگام انتخاب پروکسی سرور باید با احتیاط عمل کنید: برخی از خطرات رایجی که می توانند مزایای بالقوه این ابزار را کمرنگ کنند به شرح زیر می باشند:

خطرات پروکسی سرورهای رایگان

ضرب المثل قدیمی را یادتان هست که می گوید “هرچقدر پول بدهی همانقدر آش میخوری»؟ واقعیت این است که استفاده از پروکسی سرورهای رایگان می تواند خطرات زیادی برای کاربر داشته باشد، حتی سرویس هایی که از تبلیغات برای کسب درآمد و سرمایه لازم برای ارایه خدمات رایگان استفاده می کنند.

رایگان بودن پروکسی سرور معمولا به این معناست که شرکت مدنظر هزینه زیادی را صرف سخت افزار یا رمزگذاری نکرده است. هنگام استفاده از پروکسی سرورهای رایگان احتمالا با مشکلات مربوط به عملکرد (قطعی یا افت سرعت) و مشکلات امنیتی و نقض و افشای داده ها روبرو خواهید شد. اگر به یک پروکسی سرور “کاملا” رایگان برخوردید، بسیار با احتیاط عمل کنید. برخی از این سرویس ها فقط به خاطر دزدیدن اطلاعات کارت بانکی شما ایجاد شده اند!

ذخیره تاریخچه و سوابق گشت و گذار شما در اینترنت

Proxy server ها آی پی آدرس اصلی و صفحات درخواستی از سوی شما را به صورت محلی (ذخیره شده بر روی پروکسی سرور) در اختیار دارد. این اطلاعات احتمالا به صورت رمزگزاری نشده روی این سرورها قرار دارند. بررسی کنید که آیا پروکسی سرور این داده ها را ثبت و ذخیره می کند یا خیر. سیاست های شرکتی و قانونی ارائه دهنده خدمات پروکسی را بررسی کنید.اگر برای افزایش حریم خصوصی از پروکسی سرور استفاده می کنید، اما شرکت ارایه دهنده اطلاعات شما را ثبت کرده و به فروش برساند، ارزش مورد انتظارتان از سرویس را دریافت نخواهید کرد.

عدم رمزگذاری

اگر از پروکسی سروری استفاده کنید که اطلاعات را رمزگذاری نمی کند، بهتر است اصلا از آن استفاده نکنید. عدم رمزگذاری اطلاعات یعنی اطلاعات شما به صورت متن واضح و قابل خواندن برای دیگران ارسال می شود. در این حالت، هر کسی که روی خط و در حال گوش دادن باشد (مانند زمانی که تلفن شما شنود می شود)، می توانند نام های کاربری و کلمه های عبور و اطلاعات اکانت شما را به راحتی بدست آورد. مطمئن شوید که پروکسی سرور مورد استفاده ی شما از قابلیت رمزگذاری کامل اطلاعات استفاده می کند.

انواع پروکسی سرور

همه پروکسی سرورها مثل هم نیستند. باید بدانید که پروکسی سرور مدنظرتان دقیقا چه ویژگی ها و کاربردهایی دارد و از تطابق نیازهای خود با قابلیت های ارایه شده از سوی آن اطمینان حاصل کنید.

پروکسی شفاف

پروکسی شفاف (transparent proxy) به وب سایت ها اعلام می کند که پروکسی سرور است و با شناساندن آی پی آدرس شما به وب سرور کار انتقال اطلاعات را انجام می دهد. کسب و کارها، کتابخانه های عمومی و مدارس اغلب از پروکسی های شفاف برای فیلتر کردن محتوا استفاده می کنند: راه اندازی پروکسی سرور شفاف هم در طرف سرور و هم در طرف کاربر آسان است.

پروکسی ناشناس

پروکسی ناشناس (anonymous proxy) خود را تحت عنوان پروکسی معرفی می کند، اما آی پی آدرس شما را به وب سایت نمی دهد و بدین شکل از سرقت هویت جلوگیری کرده و وب سایت های بازدید شده از سوی شما را لو نمی دهد. پروکسی های ناشناس همچنین اجازه نمی دهند وب سایت ها بر اساس موقعیت مکانی و جغرافیایی تان محتوی تبلیغاتی برای شما نمایش دهند. برای مثال، اگر دیجی کالا بداند که در مشهد زندگی می کنید، کالاهایی را به شما نشان می دهد که با توجه به شرایط مشهد در آن تاریخ ممکن است طرفدار بیشتری داشته باشند. مرور اینترنت به صورت ناشناس جلوی تبلیغات هدفمند وب سایت ها (با توجه به موقعیت مکانی کاربر) را می گیرد، اما باز هم تصمین 100 درصدی برای انجام این کار نیست.

پروکسی منحرف کننده

پروکسی منحرف کننده (distorting proxy) در عین معرفی خود به عنوان سرور پروکسی، آدرس آی پی نادرستی از شما به وب سایت می دهد. این سرور اهدافی مشابه پروکسی ناشناس دارد، اما با ارائه آی پی آدرس نادرستی از شما به سرور، اینطور به نظر خواهید رسید که از مکان متفاوتی به اینترنت هستید و بدین ترتیب، بتوانید محدودیت های محتوایی را دور بزنید.

پروکسی با قابلیت ناشناس ماندن بالا

سرورهای پروکسی با قابلیت ناشناس ماندن بالا (High Anonymity proxy) به صورت دوره ای آی پی آدرس ارایه شده به وب سرور را تغییر می دهند و بدین ترتیب، ردیابی اینکه کدام ترافیک اینترنت متعلق به کدام کاربر است را دشوار می سازند. پروکسی با قابلیت ناشناسی بالا، مانند شبکه تور (TOR Network)، امن ترین و محرمانه ترین راه برای گشت و گذار در اینترنت هستند.

به علت بحث ها و مشاجره هایی که این روزها در مورد بی‌ طرفی شبکه (Net Neutrality) و سانسور اینترنت در جریان است، پروکسی سرورها از موضوعات داغ اخبار روز هستند. با از برداشته شدن اصل بی‌طرفی شبکه در ایالات متحده، شرکت های ارایه دهنده اینترنت (ISP) اکنون می توانند پهنای باند و ترافیک اینترنی شما را کنترل کنند. ارایه دهندگان خدمات اینترنتی به صورت بالقوه می توانند به شما دیکته کنند که کدام وب سایت ها را می توانید ببینید و اجازه دسترسی به کدام وب سایت ها را ندارید. اگرچه در مورد آینده بی‌طرفی شبکه شبهات زیادی وجود دارد، ممکن است پروکسی سرورها بتوانند تا حدی محدودیت های ارایه دهندگان خدمات اینترنت را دور بزنند.

تحلیل های مختلفی به منظور محافظت از شما در برابر نقض و افشای داده ها و حملات سایبری بر روی داده های پروکسی انجام شده اند. افزودن داده های پروکسی زمینه بهتری برای تحلیل جریان های رفتاری کاربران به منظور کشف رفتارهای نابهنجار را در اختیارتان قرار می دهد. می توانید با دریافت هشدار از فعالیت مشکوک مدنظر آگاه شوید و اطلاعات مناسبی برای بررسی و اقدام علیه آن فعالیت داشته باشید.

برای مثال، دسترسی یک کاربر به داده های مقررات عمومی حفاظت از داده اتحادیه اروپا (GDPR) ممکن است به خودی خود چندان مهم نباشد، اما اگر به این داده ها دسترسی پیدا کرده و سعی کنند آن را در یک وب سایت خارجی بارگذاری کنند، این کار می تواند نوعی تلاش برای انتقال غیر مجاز داده ها (data exfilteration) و نقض و افشای احتمالی داده ها تلقی شود.